Sīla

Moralność, Cnota, jest rodzajem [postawy] umysłu i Wolą (cetana), które przejawiają się poprzez mowę lub Działanie ciała (patrz karma). Jest podstawą całej Buddyjskiej praktyki, w której jest pierwszym z tych trzech Treningów (sikkhā), które stanowią podział ośmiorakiej Ścieżki (magga) na trzy składniki:

Buddyjska moralność nie jest czymś negatywnym, jak mogłoby się wydawać na podstawie negatywnych sformułowań zawartych w Suttach. I nie odnosi się jedynie do nie popełniania złych działań, lecz w każdym przypadku jest w pełni świadomym i zamierzonym powstrzymywaniem się od określonych złych działań a także odpowiada jednocześnie powstającej przy tym woli.

Moralność Ośmiorakiej Ścieżki, czyli właściwa mowa, właściwe działanie, właściwe utrzymanie są nazywane Prawdziwą lub Naturalną Moralnością (pakati-sīla). W odróżnieniu od niej zewnętrzne zasady odnoszące się do mnichów i ludzi świeckich to tak zwana Zalecana Moralność (pañ.ñ.atti-sīla), która jako taka jest karmicznie neutralna.

"Czym więc jest kammicznie Zdrowa moralność (kusala-sīla)? To właściwe Działanie Ciała (kāya-kamma, patrz karma), właściwe Działanie Mowy (vacī-kamma, patrz karma) a także czystość w odniesieniu do zarobkowania nazywam moralnością." (M.78) Porównaj magga 3-5.

Na temat pięciu, ośmiu i dziesięciu Zasad, patrz sikkhāpada. Także porównaj cāritta- i vāritta-sīla i vāritta-sīla.

Cztery rodzaje Moralności, które składają się z Oczyszczenia (catu-pārisuddhi-sīla) to:

  1. powściągliwość w odniesieniu do zasad dyscypliny mnisiej,
  2. powściągliwość zmysłów,
  3. oczyszczenie zarobkowania na życie,
  4. moralność w odniesieniu do czterech niezbędnych (dla mnicha) rzeczy.

(1) Opanowanie w odniesieniu do Zasad Dyscypliny (pātimokkha-samvara-sīla): "Oto mnich jest powściągliwy zgodnie z mnisimi Zasadami Dyscypliny, jest doskonały w postępowaniu i zachowaniu oraz dostrzegając niebezpieczeństwo nawet w najlżejszych wykroczeniach ćwiczy się w zasadach, które na siebie przyjął." (A.V, 87, 109, 114 itd.)

(2) Opanowanie Zmysłów (indriya-samvara-sīla): "Kiedykolwiek mnich dostrzega kształt za pomocą oka, dźwięk za pomocą ucha, zapach za pomocą nosa, smak językiem, dotyk ciałem, przedmiot umysłem, nie lgnie on do tego wrażenia jako całości, ani do jego części. I stara się on odeprzeć to, dzięki czemu jeżeli pozostawi on swoje zmysły niestrzeżone powstałoby zło i niewłaściwe rzeczy, chciwość i żal. I strzeże on swoich zmysłów i powściąga on swoje zmysły." (M.38)

(3) Oczyszczenie Zarobkownia na życie (ājīva-pārisuddhi-sīla). Polega na tym, że mnich nie uzyskuje swojego utrzymania w sposób dla mnicha niestosowny.

(4) Moralność w odniesieniu do czterech Niezbędnych Rzeczy (paccaya-sannissita-sīla). Polega na tym, że mnich jest prowadzony przez właściwą postawę umysłu, gdy czyni użytek z czterech niezbędnych rzeczy: szat, ofiarowanego pożywienia, miejsca do mieszkania i lekarstw. "Mądrze rozmyślając czyni on użytek ze swoich szat … jedynie by chronić się przed zimnem, upałem itp. Mądrze rozmyślając czyni użytek z ofiarowanego mu pożywienia … jedynie dla podtrzymania i jako wsparcie dla tego ciała … Mądrze rozmyślając czyni on użytek ze swojego miejsca do mieszkania … jedynie dla ochrony przed zagrożeniami płynącymi z pogody i by cieszyć się samotnością…. Mądrze rozmyślając czyni on użytek z niezbędnych lekarstw, jedynie by stłumić chorobę i by osiągnąć doskonałą wolność od cierpienia." (Porównaj M.2).

Na temat tych czterech rodzajów moralności szczegółową wykładnię podaje Vis.M. I. (Załącznik)

POWRÓT