Tytuł: Bodhipakkhiya Dipani
37 czynników prowadzących do oświecenia

O autorze: Mahathera Ledi Sayadaw

Wersja pdf:

zobacz źródło

print

Wersja scribd:

Spis treści:

Wstęp i wprowadzenie
Rozdział I. Bodhipakkhiya Dhamma
Rozdział II. Cztery Satipatthany
Rozdział III. Cztery Sammappadhany

w trakcie tłumaczenia

Definicja sammapadhany brzmi:

Bhusam dhahati vahatiti padhanam,
Sammadeva padhanam sammappadhanam.

(To oznacza: padhana to intensywny wysiłek; gdy jest właściwie skierowany, jest to sammappadhana, czyli Właściwy Wysiłek.)

Wysiłek, który nie ma w sobie ani odrobiny niechęci, nazywany jest sammapadhana. Nazywa się go również atapa-viriya. Jest to wysiłek, który może wzbudzić w praktykującym gotowość podjęcia wielkiego mozołu, zarówno fizycznego, jak umysłowego. Jest to wysiłek, który ma cztery cechy.

Oto te cztery cechy:

Kamam taco ca nharu ca,
Atthi ca avasissatu.
Sarire upasussatu mamsalohitam,
Yam tam purisathamena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbam,
Na tam apapunitva viriyassa santhanam bhavissati.1

(Niechaj pozostaną jedynie moja skóra i ścięgna, i niechaj kości pozostaną, i niechaj moje ciało i moja krew w ciele wyschną, lecz ja nie pozwolę, by mój wysiłek ustał, dopóki nie zdobędę, co można zdobyć ludzkimi możliwościami, ludzkim wysiłkiem i ludzkim mozołem.)

Te cztery cechy można podsumować następująco:
1. Niechaj pozostanie skóra
2. Niechaj pozostaną ścięgna
3. Niechaj pozostaną kości
4. Niechaj ciało i krew wyschną.

Jest to wysiłek, który wzbudza determinację: „Jeśli ten cel może być osiągnięty poprzez ludzki wysiłek, nie spocznę ani nie pofolguję, dopóki ów cel nie zostanie uchwycony i osiągnięty”. To wysiłek tego rodzaju, który wzbudzili Czcigodny Bhikkhu Sona2 i Czcigodny Cakkhupala3 .
Dopiero jeśli jhana, ścieżki i Owoce nie zostaną osiągnięte po tak wielkim wysiłku, jaki zalecał Budda, przez całe życie, można powiedzieć, że przyczyna (niepowodzenia) leży w naturze obecnych czasów lub wynika z tego, że praktykujący jest dvi-hetuka (urodzonym z dwoma jedynie podstawowymi warunkami), lub że brakuje mu wystarczającej ilości wcześniej nagromadzonych parami.
W tym świecie są osoby, które dalekie od wzbudzenia w sobie tak wielkiego wysiłku, jaki zalecał Budda, nie próbują nawet ustanowić skutecznie kayagata-sati, by wyleczyć swój umysł z bezcelowego błądzenia, mówiąc, że niemożność osiągnięcia przez nich ścieżek i Owoców wynika z tego, że mamy czasy wykluczające takie osiągnięcie. W tej samej klasie osób są też inni, którzy mówią, że mężczyźni i kobiety żyjący w obecnych czasach nie mają niezbędnego nagromadzenia parami, by mogli osiągnąć ścieżki i Owoce. Są jeszcze inni należący do tej samej klasy osób, którzy powiadają, że mężczyźni i kobiety żyjący w obecnych czasach to osoby dvi-hetuka. Wszyscy ci ludzie mówią tak, ponieważ nie wiedzą, że są to czasy osób należących do klasy neyya, które nie mogą osiągnąć ścieżek i Owoców dlatego, iż brakuje im wysiłku sammapadhana.
Jeśli zostanie podjęty wysiłek sammapadhany z intencją pahitatty, gdy tysiąc go podejmie, trzystu, czterystu lub pięciuset z nich będzie mogło uzyskać najwyższe osiągnięcie; jeśli wysiłek podejmie stu, trzydziestu, czterdziestu lub pięćdziesięciu z nich będzie mogło uzyskać najwyższe osiągnięcie. Intencja pahitatty znaczy tu „determinację, by nie rezygnować z wysiłku przez całe życie i umrzeć, jeżeli zajdzie taka potrzeba, cały czas się wysilając”.
Wysiłek Czcigodnego Sona Thery był taki, że nie zasypiał on przez trzy miesiąca vassa (pory deszczowej), a jedyne pozycje ciała, jakie przyjmował, to siedzenie i chodzenie. Wysiłek Czcigodnego Cakkhupali był taki sam. Czcigodny Phussadeva Thera4 osiągnął ścieżki i Owoce dopiero po dwudziestu pięciu latach takiego wysiłku. W przypadku Czcigodnego Mahasivy5 Thery, wysiłek ten trwał trzydzieści lat.
W dzisiejszych czasach jest wielka potrzeba podejmowania takiego rodzaju wysiłku sammapadhany. Zdarza się, że osoby, które podjęły taki wysiłek, nie mają wystarczającego oparcia w pariyatti (nauki doktryny), natomiast ci, którzy mają wystarczającą podstawę w pariyatti, żyją zaplątani w palibodha (przeszkody) powinności mnisich, o ile żyją w miasteczkach i wsiach, omawiając Dhammę, wygłaszając kazania i wykłady oraz pisząc książki o Dhammie. Są to osoby, które nie są zdolne do podjęcia wysiłku sammappadhany na dłuższy czas bez robienia przerw.
Niektóre osoby mają zwyczaj mówić, że kiedy ich parami dojrzeje i nadejdzie właściwa pora osiągnięcia wyzwolenia od cierpień świata, łatwo je osiągną, i dlatego nie potrafią oni podjąć wysiłku teraz, kiedy nie są pewni, czy ów wysiłek zaowocuje wyzwoleniem. Zdaje się, że nie potrafią porównać cierpień, których przysporzy im trzydzieści lat wysiłku w tym życiu, z cierpieniami, które napotkają, jeśli w międzyczasie, nim osiągną wyzwolenie, zostaną rzuceni w rejony piekielne na setki tysięcy lat. Zdaje się, że nie pamiętają o tym, iż cierpienia, których przysporzy im trzydzieści lat wysiłku, nie będą takie złe jak cierpienia, których doświadczą tylko przez trzy godziny pobytu w rejonach piekielnych.
Osoby te mogą powiedzieć, że sytuacja nie będzie inna, jeżeli nie osiągną wyzwolenia po trzydziestu latach wysiłku. Jeśli jednak ktoś jest wystarczająco dojrzały do tego, by osiągnąć wyzwolenie, dzięki temu wysiłkowi osiągnie je. Jeżeli nie jest wystarczająco dojrzały, osiągnie wyzwolenie w następnym życiu. Nawet jeśli nie uda mu się osiągnąć wyzwolenia w ciągu obecnej Sasany Buddy, bhavana-acinna-kamma (kamma powtarzanego wysiłku i rozwoju mentalnego) to bardzo silna kamma. Dzięki niej praktykujący może uniknąć odrodzenia w światach apaya loka i może spotkać następnego Buddę po ciągu odrodzeń w istnieniach sugati (szczęśliwe odrodzenia). Jeśli chodzi o osoby, które nie zdobędą się na taki wysiłek, zaprzepaszczą szansę na odrodzenie się nawet wówczas, gdy będą wystarczająco dojrzali do tego, by osiągnąć wyzwolenie po trzydziestu latach wysiłku. Przez to, że nie potrafią się zdobyć na ten wysiłek, nic nie zyskają, a wszystko stracą. Dlatego też niechaj wszyscy otworzą swe oko mądrości i niech będą świadomi zagrożenia.
Istnieją cztery rodzaje sammappadhana6, a mianowicie:

1.uppannanam akusalanam dhammanam pahanaya vayamo,
2.anuppannanam akusalanam dhammanam anuppadaya vayamo,
3.anuppannanam kusalanam dhammanam uppadaya vayamo,
4.uppannanam kusalanam dhammanam bhiyyobhaya vayamo.

1. wysiłek zmierzający do przezwyciężenia lub odrzucenia złych i niezdrowych czynów, które powstały, lub właśnie powstają;
2. wysiłek zmierzający do uniknięcia (nie tylko w tym życiu, lecz także w kolejnych wcieleniach) powstawania złych i niezdrowych czynów, które jeszcze nie powstały;
3. wysiłek zmierzający do pobudzenia powstania dobrych czynów, które jeszcze nie powstały;
4. wysiłek zmierzający do spotęgowania i utrwalenia dobrych czynów, które już powstały lub są w trakcie powstawania.

Uppanna akusala kamma, anuppanna akusala kamma:

W osobowości każdej wędrującej przez samsarę (koło narodzin i śmierci) istoty występują dwa rodzaje akusala kamma (złych czynów wolicjonalnych), a mianowicie:
1. uppanna akusala kamma
2. anuppanna akusala kamma.

Uppanna akusala kamma oznacza przeszłą i teraźniejszą akusala kamma.
Składają się na nie złe czyny wolicjonalne popełnione w nieskończonym ciągu przeszłych cykli świata i minionych wcieleń. W grupie tych akusala kamma są takie, które już się wyczerpały, powodując odrodzenia w światach apaya loka. Są też i takie, które ciągle czekają na sposobność spowodowania odrodzenia w światach apaya loka, dlatego też są one potencjałem odrodzenia w tych światach, który towarzyszy istotom od jednego cyklu świata do drugiego i z jednego wcielenia na drugie.
Każda istota, w której jest sakkaya-ditthi (wiara w osobowość) - czy będzie to człowiek, deva, czy Brahma – ma niejako nieskończenie wielki zapas owych długów z przeszłości, czyli akusala kamma (złe czyny wolicjonalne), w których drzemie zdolność spowodowania odrodzeń w najniższym Piekle Avici. Podobnie są też nieskończone zapasy kamma, które mogą spowodować odrodzenia w innych światach apaya loka. Te przeszłe kamma, które tylko czekają na sprzyjające okoliczności, by móc spowodować takie odrodzenia i które towarzyszą istotom od jednego życia do następnego, aż zostaną wyczerpane, określa się mianem uppanna.
Te przeszłe upanna akusala kamma wyrastają z sakkaya-ditthi (wiary w osobowość). Dopóki istnieje sakkaya-ditthi, dopóty kammy te nie zostaną wyczerpane nie wytwarzając właściwych im skutków. Nie było ani jednego przypadku, by przeszła kamma wyczerpała się sama z siebie, nie wytwarzając właściwych sobie skutków. Gdy jednak praktykujący, dzięki wglądowi w anatta-lakkhana (cechy bezosobowości), pozbędzie się sakkaya-ditthi (wiary w osobowość) – od tej chwili wszelkie uppanna akusala kamma tracą swoją moc i znikają z owej masy przeszłej akusala kamma. Od tego wcielenia praktykujący nie będzie się już w przyszłej samsarze odradzał w światach apaya loka, nawet w snach.
Anuppanna akusala kamma oznacza przyszłą akusala kamma. Począwszy od kolejnego momentu tego życia, wszystkie nowe złe czyny, które praktykujący popełni, gdy tylko w czasie obecnego życia i w ciągu kolejnych wcieleń, które po nim nastąpią, pojawi się ku temu sposobność, nazywane są antipanna. Te nowe akusala duccarita kamma (złe czyny wolicjonalne), które praktykujący popełni nawet na przestrzeni jednego życia, mogą być niepoliczalne.
Wszystkie te anupanna akusala kamma mają swój początek w sakkaya-ditthi.
Jeśli w którymś momencie sakkaya-ditthi zniknie, w tej chwili z osobowości danej istoty znikną również bez śladu wszystkie nowe anuppanna akusala kamma. W tym kontekście „znikną” znaczy, że począwszy od kolejnego momentu, w ciągu przyszłych wcieleń i przyszłych cykli świata ani razu nie pojawią się nowe akusala kamma. Przez całą przyszłą anamatagga-samsara (nie mające początku koło narodzin i śmierci) istoty te nie popełnią, nawet w snach, żadnej akusala-kamma (złego czynu wolicjonalnego) , takiej jak panatipata (zabicie żywej istoty).
Jeżeli sakkaya-ditthi pozostaje, wówczas nawet jeżeli istota jest kosmicznym władcą, którego władza rozciąga się na cały wszechświat, jest ona niejako wciśnięta między ognie piekielne przed sobą i ognie piekielne za sobą, zaklinowana między dwoma akusala kamma: upanna akusala kamma i anupanna akusala kamma. Jest on więc jedynie istotą zrodzoną z żaru piekielnego. Podobnie królowie światów deva loka, Sakka, król tavatimsa-deva-loka, Brahmowie w rupa i arupa brahma-loka, są jedynie istotami zrodzonymi z żaru piekielnego. Są to istoty przykute łańcuchami do piekieł i światów apaya loka. W wielkim wirze samsary są jedynie istotami, które albo unoszą się na powierzchni, albo toną.
W nieskończenie długiej samsarze istoty muszą pobudzać w sobie pragnienie napotkania Sasany Buddy, co jest osiągnięciem niezwykle trudnym. Jako że są wciśnięte między piekielne ognie uppanna akusala kamma z tyłu i anuppanna akusala kamma z przodu, powinny szczerze pobudzać w sobie pragnienie wygaszenia tych ogni raz na zawsze. Dlatego też dla istot, którym udało się napotkać Sasanę Buddy, wygaszenie piekielnych ogni uppanna akusala kamma i anuppanna akusala kamma musi się stać jedynym celem, który zapewni im pomyślność w przyszłości.
Zadanie wygaszenia uppanna akusala kamma i anuppanna akusala kamma polega na pozbyciu się sakkaya-ditthi, i na niczym więcej. Gdy wykorzeni się sakkaya-ditthi, obie akusala kamma (złe czyny wolicjonalne) zostaną całkowicie wygaszone.
Sotapanna „Bon-sin-san”7, jak Visakha i Anathapindika, którzy są nieskończenie liczni wśród ludzi, devów i Brahmów, to istoty, które osiągnęły wyzwolenie ze stanu utrzymywania się na powierzchni samsary (koło narodzin i śmierci) i tonięcia w jej wielkim wirze z chwilą wykorzenienia sakkaya-ditthi. Są to istoty, które osiągnęły pierwszy stopień Nibbany zwany sa-upadisesa-nibbana (Nibbana, której pozostało pięć grup istnienia ). Chociaż nie chroni ich to przed wędrówką w kole narodzin i śmierci jeszcze przez wiele żywotów i wiele jeszcze cykli świata, nie są to już istoty ziemskie. Uzyskawszy status ariya „bon-sin-san” (szlachetnych), są to istoty należące do lokuttara (sfery nadziemskiej).
Tutaj się kończy część ukazująca uppanna akusala kamma i anuppanna akusala kamma, z których sotapanna uzyskali wyzwolenie.

Uppanna Kusala Kamma i Anuppanna Kusala Kamma:

Przedstawię teraz podział kusala kamma (dobrych czynów wolicjonalnych) na uppanna kusala kamma i anuppanna kusala kamma; pierwszą w odniesieniu do trzech sasan: sila (moralności), samadhi (skupienia) i panna (mądrości), drugą natomiast w odniesieniu do siedmiu visuddhi: sila-visuddhi, citta-visuddhi, ditthi-visuddhi, kankha-vitarana-visuddhi, magga-magga-nana-dassana-visuddhi, patipada-nana-dassana-visuddhi oraz lokuttara-nana-dassana-visuddhi8.
Mówi się, że samsara (koło narodzin i śmierci) jest bardzo przerażająca, a to z powodu duccarita (złych czynów) uppanna i anuppanna, których korzeniem są ditthi (niewłaściwe poglądy). Mówi się, że nie ma takiej kryjówki, takiego bezpiecznego schronienia, nie ma żadnego takiego miejsca, na którym można by całkowicie polegać, a to z powodu tychże samych duccarita i ditthi.
Kiedy ditthi zostaje wygaszone, zostają również wygaszone zarówno nowe, jak i stare duccarita. Gdy nowe i stare duccarita zostają wygaszone, osiąga się wyzwolenie z samsary światów apaya-loka i pozostają tylko wywyższone stany istnienia jako człowiek, deva i Brahma. Ponieważ istoty muszą pobudzać w sobie pragnienie napotkania Sasany Buddy, aby móc zapewnić sobie wyzwolenie z samsary apaya-loka oraz ze starych i nowych duccarita, to teraz, napotkawszy Sasanę Buddy w tym wcieleniu, nie pozostaje im nic innego, jak tylko podjąć próbę wykorzenienia wielkiego zła ditthi.
Ditthi zaszczepia się w człowieku na trzech poziomach:
1. vitikkama
2. pariyutthana
3. anusaya9.

Poziomy te to świat sakkaya-ditthi. Można je nazwać zwykłym, średnim i subtelnym ditthi.
Przedstawię teraz, jak przedostaje się do ditthi dziesięć duccarita, odgałęzień ditthi.
Zwykłe ditthi vitikkama składa się z akusala kamma popełnionych poprzez czyny jawne i mowę. Średnie ditthi pariyutthana składa się ze złych czynów popełnianych w myślach. Anusaya-ditthi to zło, które się czai w stanie uśpienia w osobowości istot przez całą anamatagga-samsarę, choć może się jeszcze nie aktualizować w czynach, w mowie czy w myślach.
Można powiedzieć, że w pudełku od zapałek czają się trzy rodzaje ognia. Pierwszy to ogień, który trwa w stanie uśpienia w całym pudełku. Drugi ogarnia zapałkę, gdy ta zostanie potarta. Trzeci to ogień, który zostaje przeniesiony na inny przedmiot, gdy zostanie zbliżony do płomienia zapałki. To ten ogień trawi sterty śmieci, ubrania, domy, klasztory i wioski.
Ogień, który zostaje przeniesiony na inny przedmiot, przypomina zwykłe vitakkama-ditthi. Ogień, który spala zapałkę, przypomina średnie pariyutthana ditthi, które manifestuje się w umyśle za każdym razem, gdy wchodzi w bliski kontakt z przedmiotem myśli. Ogień uśpiony w całym pudełku zapałek przypomina subtelne anusaya-ditthi, które tkwi w osobowości istot przez cały ciąg wcieleń w anama-tagga-samsarze.
Ogień uśpiony w pudełku zapałek nie daje płomienia dopóty, dopóki główka zapałki nie zostanie potarta o zaryskę na boku pudełka. Nie wyrządza żadnej szkody nawet wtedy, gdy leży blisko bardzo łatwopalnych substancji, takich jak proch strzelniczy. Podobnie anusaya-ditthi trwa w osobowości w stanie uśpienia i nie manifestuje się dopóty, dopóki nie wejdzie w bliski kontakt ze złymi przedmiotami myśli czy innymi przyczynami zła. Gdy jednak złe przedmioty myśli czy inne złe przyczyny zapukają do sześciu bram zmysłowych, anusaya-ditthi zostaje pobudzona i zaczyna się manifestować w jednej z owych sześciu bram, bądź na płaszczyźnie pariyutthana za pośrednictwem woli. Jeśli w tym czasie manifestujące się ditthi uda się stłumić dobrą doktryną, znikają one z płaszczyzny pariyutthana i powracają na płaszczyznę anusaya, gdzie przebywają w uśpieniu jako nasze naturalne skłonności. Jeśli nie mogą być stłumione, dalej się manifestują jako rozwijające się akty woli. Jeżeli zostaną jeszcze bardziej pobudzone (na płaszczyźnie pariyutthana), zamanifestują się w płaszczyźnie vitikkama w formie złej mowy czy złych czynów.
Jeśli ktoś na tym świecie potrafi się kontrolować na płaszczyznach vitikkama i pariyutthana, a zatem jeśli jego czyny, mowa i myśli są niejako czyste i nieskalane, człowieka takiego można nazwać dobrym, pobożnym i moralnym. Lecz człowiek ten nie uświadamia sobie istnienia płaszczyzny anusaya. Jeśli nie zostanie ona zniszczona, to nawet wówczas gdy człowiek ma doskonałą kontrolę nad płaszczyznami vitikkama i pariyutthana, może być ona co najwyżej chwilowa. Jeżeli ktoś jest wytrwały w przestrzeganiu dobrych zasad, będzie mógł kontrolować te płaszczyzny przez całe życie. Nie można mieć jednak pewności co do przyszłego życia, podczas którego mogą powrócić wielkie zaburzenia na tych dwóch płaszczyznach.
Lobha (chciwość), dosa (nienawiść) i moha (ułuda) także mają po trzy płaszczyzny.
Aby całkowicie zniszczyć te trzy płaszczyzny ditthi, ludzie muszą podjąć wysiłek w trzech sikkha (treningach); są to: sila (moralność), samadhi oraz panna (mądrość). Muszą praktykować siedem visuddhi (oczyszczeń).
Jeśli chodzi o osoby świeckie, sila oznacza ajivatthamaka-sila, która jest dla nich nicca-sila. Atthanga-uposatha-sila i dasanga-sila są udoskonaleniem nicca-sila. Dobrze jest, gdy osoby te potrafią ich przestrzegać, ale nie ma to większego znaczenia. Dla osób, które przyjmują żółtą szatę Isis10, na sila składają się ajivatthamaka-sila i dasanga-sila. Atthanga-uposatha-sila zawiera się w dasanga-sila. Jeśli chodzi o mnichów, sila to catuparisuddhi-sila11.
Parikamma-bhavana, upacara-bhavana i appana (zwane także ośmioma samapatti12), które rodzą się z czujności ciała (wydechu i wdechu) i kości, składają się na samadhi.
Panna tworzą cztery ziemskie (lokiya) visuddhi13, rozpoczynające się od ditthi-visuddhi, razem z nadziemskimi (lokuttara) nanadassana-visuddhi.
Sila może zniszczyć z tych trzech płaszczyzn ditthi płaszczyznę vitikkama. Oznacza to, że gdy się posiądzie sila-visuddhi, wzburzenia w czynach i mowie nie będą się pojawiać. Samadhi może zniszczyć ditthi na płaszczyźnie pariyutthana. Oznacza to, że po silnym ugruntowaniu się bhavana manasikara (skupienia na przedmiotach medytacji), nie będą się pojawiać wzburzenia w myślach. Panna niszczy ditthi na płaszczyźnie anusaya. Oznacza to, że gdy pojawi się zrozumienie, że całe ciało jest li tylko skupiskami nama i rupa i że jest skupiskami anicca, dukkha i anatta, trwające w stanie uśpienia nagromadzenie ditthi - które może się manifestować w poglądach o „osobowości” (puggala), „istoty” (satta), „trwałości” (nicca), „przyjemności” (sukha), „jaźni” (atta) – znika. Dopóki istnieje ditthi-anusaya, dopóty zniszczenie płaszczyzny vitikkama przez sila i płaszczyzny pariyutthana i anuppanna przez samadhi może być co najwyżej chwilowe.

Uppanna i anuppanna można dzielić na dwa sposoby:

1.podział, w którym punktem wyjściowym jest to życie,
2.podział, którego punktem wyjściowym jest nieskończona przeszła samsara

Przedstawię teraz metodę, w której punktem wyjściowym jest to życie. Osoby, które nigdy nie próbowały utrzymywać sila w tym życiu, nie mają uppanna sila. Osoby, które w tym życiu sporadycznie utrzymywały sila, jest ona uppanna. Tak samo w przypadku samadhi i panna – to, co osiągnięto w przeszłości to uppanna, to zaś, czego nigdy w przeszłości nie osiągnięto, to anuppanna.
W metodzie, w której punktem wyjściowym jest przeszła samsara, wyróżnia się dwa rodzaje sila: lokiya-sila oraz lokuttara-sila. Lokiya-sila to uppanna, ponieważ nie ma takiej istoty, która by nigdy w przeszłej samsarze nie utrzymywała sporadycznie lokiya-sila. Lokuttara-sila – w kontekście puthujjana – to anuppanna.
Również samadhi jest dwojakiego rodzaju: lokiya i lokuttara. Ponieważ istoty w swej przeszłej samsarze wielokrotnie osiągały lokiya-samadhi, jest ona uppanna. Lokuttara-samadhi – w kontekście puthujjana – to anuppanna.
Także panna jest dwojakiego rodzaju: lokiya i lokuttara. Ditthi-visuddhi, kankha-vitarana-visuddhi, magga-magga-nana-dasana-visuddhi i patipada-nana-dassana-visuddhi to lokiya-panna. Te lokiya-panna to uppanna dla osób, które napotkały Sasany Buddy w przeszłości, anupanna zaś są dla osób, które nigdy nie napotkały na Sasanę Buddy. Lokuttara-nana-dassana-visuddhi to lokuttara-panna. Jeśli chodzi o puthijjana, lokuttara-panna jest anuppanna, ponieważ nigdy nie została osiągnięta w przeszłej samsarze.
Przedstawię teraz cztery zagadnienia dotyczące viriya (wysiłku).
Możliwość całkowitego pozbycia się starej uppanna akusala kamma pojawia się jedynie wówczas, gdy napotyka się Sasanę Buddy. Zapobiec pojawieniu się nowych akusala kamma w ciągu kolejnych wcieleń jest możliwe również jedynie wówczas, gdy napotyka się Sasanę Buddy. Nawet gdyby czyjaś samsara była nieskończenie długa, jeśli nie napotka się Sasany Buddy, nie może się pojawić sposobność pozbycia się tych dwóch klas akusala kamma. Jest tak dlatego, że proces pozbywania się tych dwóch akusala kamma jest identyczny z procesem niszczenia płaszczyzny anusaya wiary w osobowość (sakkaya-ditthi). A zniszczenie płaszczyzny anusaya wiary w osobowość jest dziełem anatta-bhavana, która pojawia się jedynie wówczas, kiedy pojawia się Sasana Buddy.
Istoty, które mają się stać Pacceka-Buddami (samotnymi Buddami), otrzymały pierwsze nasiona anatta-bhavana, kiedy napotkały Sasanę Buddy. Kiedy w świecie nie ma Sasany Buddy, nie słychać nawet dźwięku anatta. Przez „dźwięk anatta” należy rozumieć dźwięk rupa, khandha, ayatana, dhatu i paticca-samuppada. Cała Abhidhamma Pitaka jest przesycona dźwiękiem anatta. Podobnie cała Abidhammattha-sangaha.
Działanie anatta-bhavana to, po pierwsze, wypełnienie sila-visuddhi, następnie ustanowienie kayagata-sati, a po wyciszeniu szaleńczo wzburzonego, niestabilnego umysłu i zapanowaniu nad nim - podjęcie wysiłku samatha i vipassana. Dopiero gdy płaszczyzna ditthi-anusaya zostaje zniszczona poprzez ten wysiłek, znikają całkowicie uppanna, anuppanna miccha-ditthi oraz duccarita.
Wysiłek zmierzający do wzbudzenia w swojej osobowości kusala kamma, której nie było uprzednio, oraz do ugruntowania w swojej osobowości kusala kamma, która już się pojawiła, polega na pomyślnym wypełnieniu anatta-bhavana po ustanowieniu kayagata-sati.

Uppanna i Anuppanna Sila:

Anuppanna-sila, która nigdy nie pojawiła się u osoby puthujjana w jego przeszłej nieskończonej samsarze, składa się z sammavaka, sammakammanta i samma-ajiva, które składają się z kolei z sotapatti-magga i których przedmiotem jest Nibbana. Ta sila niszczy złe postępki manifestujące się w działaniach ciała i mowy oraz w niewłaściwych sposobach zarobkowania. Od chwili ich zniszczenia zło pojawiające się w działaniach ciała i mowy oraz w niewłaściwych sposobach zarobkowania już się więcej nie pojawia nawet na jeden moment w ciągu wszystkich następnych wcieleń i cyklów świata.
Tę klasę lokuttara-sila można osiągnąć jedynie dzięki pomyślnemu praktykowaniu anatta-bhavana. Istoty muszą próbować osiągnąć tę anuppana-sila, kiedy trwają jeszcze w Sasanie Buddy. Oznacza to, że od chwili ustanowienia sila-visuddhi (w połączeniu z kayagata-sati) aż po pomyślne zakończenie anatta-bhavana, istoty muszą próbować praktykować (bez chwili wytchnienia) trzydzieści siedem bodhipakkhiya-dhamma.
Uppanna-sila, która często się pojawiała w przeszłej nieskończonej samsarze, oznacza lokiya-sila lub kamavacara-sila14. Gdy mówi się, że należy próbować osiągnąć stan utrwalenia się tej sila, trzeba przez to rozumieć, iż istnieją dwie płaszczyzny lokiya-sila: niyama i aniyama15. Stan ariya należy do płaszczyzny niyama, podczas gdy stan puthujjana należy do płaszczyzny aniyama.
Kamavacara-lokiya-sila osiąga płaszczyznę niyama w osobowościach sotapanna. Ariya, którzy są sotapanna, nie łamią ajivatthamaka-sila nawet podczas snu przez cały ciąg kolejnych wcieleń i cyklów świata, aż do ostatecznego osiągnięcia Parinibbany.
Jednak w przypadku puthujjana, kamavacara-lokiya-sila ciągle należy do płaszczyzny aniyama. Są to osoby świeckie, które były szlachetne i moralne w niezliczonych sytuacjach w przeszłości. Osoby te cierpiały także w apaya loka niezliczoną liczbę razy. Również niezliczoną ilość razy były szlachetnymi Isis i bhikkhu. Jednak w żadnych ze swoich przeszłych wcieleń osoby te nie były wolne od niebezpieczeństwa ponownego odrodzenia się w apaya loka. Nawet teraz liczba istot przebywających w apaya loka jest nieskończona, podobnie jak nieskończona jest liczba ludzi, dev i Brahmów, którzy stoją na progu odrodzenia się w apaya loka.
Dlatego też istoty, które posiadły kamavacara-lokiya-sila, która ciągle należy do aniyama, i która, że tak powiem, tymczasowo w nich trwa, powinny próbować, dopóki mają jeszcze tę sposobność w Sasanie Buddy, przekształcić ją w niyama. Powinny ustanowić kayagata-sati, a po jej osiągnięciu praktykować bodhipakkhiya-dhamma aż do pomyślnego rozwinięcia anatta-bhavana.
Na tym się kończy omówienie dwóch sila kusala kamma.

Uppanna i Anuppanna Samadhi:

Samadhi także ma dwie płaszczyzny: niyama i aniyama. Podobnie, są dwie płaszczyzny panna: niyama i aniyama.
Appana-samadhi, która - jak się może zdarzyć - jest identyczna z ośmioma lub dziewięcioma samapatti16 , staje się niyama jedynie wówczas, gdy osiąga się etap anagami. Panna, która ma cechę tadi17, staje się niyama jedynie na etapie arahanta.
Teraz pokażę samadhi i panna, którą osiągają sotapanna. Zgodnie z wykładem zawartym w Maha Vedalla Sutcie18, gdzie mówi się:

Yo ca visakha samma-vayamo ya ca samma-sati yo ca samma-samadhi, ime dhamma samadhikkhandhe sangahita.

Samma-vayama (właściwy wysiłek), sammasati (właściwa czujność) i samma-samadhi (właściwe samadhi), które zawierają się w sotapatti-maga (ścieżce zdobywcy strumienia) i mają Nibbanę za swój przedmiot, nazywają się lokuttara-samadhi (samadhi nadzwyczajnym, ponadświatowym).

Te trzy samadhi mogą wymazać, raz na zawsze, poprzez samuccheda-pahana19 zło mentalne abhijha (pożądania) i byapada (złej woli), których korzeniem są miccha-vayama (niewłaściwy wysiłek), miccha-sati (niewłaściwa czujność) i miccha-samadhi (niewłaściwe samadhi). Z chwilą, gdy zostaną wymazane, mentalne zło abhijha i byapada już więcej nie powstają w kolejnych wcieleniach i cyklach świata. Jest to tego rodzaju samadhi, które można uzyskać jedynie w czasie Sasany Buddy, kiedy pojawia się jedynie anatta-bhavana. Dlatego też teraz, kiedy istoty napotkały Sasanę Buddy, powinny przystąpić do osiągnięcia anuppanna-samadhi, nim będą mogły zostać odcięte od obecnej sasany. Oznacza to, że rozpoczynając od kayagata-sati, istoty powinny praktykować bodhipakkhiya-dhamma, aż do pomyślnego zakończenia anatta-bhavana.
Uppanna-samadhi, która występowała nieskończoną ilość razy w nieskończonej przeszłej samsarze, składa się z kamavacara-samadhi, rupavacara-samadhi i arupavacara-samadhi. Kiedy się mówi, że trzeba się starać osiągnąć uppanna-samadhi niyama, należy to rozumieć w ten sposób, że są dwie płaszczyzny lokiya-samadhi: niyama i aniyama. Lokiya-samma-vayama, samma-sati i samma-samadhi, którymi obdarzeni są ariya, zostają ustanowione w płaszczyźnie niyama. Duccarita, taka jak abhijja i byapada, nie powstają w nich nawet podczas snu przez cały ciąg wcieleń i cyklów świata, aż do ostatecznego osiągnięcia Parinibbany.
Grupa lokiya-samadhi, którymi obdarzony jest puthujjana, należy do płaszczyzny aniyama. W nieskończonej przeszłej samsarze osoby te były ludźmi samadhi, Isis samadhi i bhikkhu samadhi, obdarzonymi jhana i mocami, takimi jak zdolność latania w powietrzu i przenikania ziemi, i to w niezliczonych wcieleniach. W czasie trwania jednego systemu świata wyróżnia się cztery kappa (cykle świata) o nieskończonej długości. W trzech z owych kappa puthujjana byli Brahmami w brahma-loka. W każdym z owych systemów świata pojawiły się również apaya loka. Owe apaya loka wypełnione były dokładnie tymi samymi Brahmami i nikim innym. Ci puthujjana byli Brahmami, petami - istotami piekielnymi, zwierzętami i asurami. W nieskończenie długiej samsarze okres życia każdego systemu świata jest niczym mgnienie oka.
Dlatego też przystoi nam podejmować wysiłki, by przekształcić animaya lokiya samma-vayama, samma-sati i samma-samadhi (które otrzymywaliśmy na jakiś czas w przeszłości wielokrotnie) w niyama, dopóki ciągle mamy ku temu sposobność, będąc w Sasanie Buddy. Musimy zatem, ustanowiwszy wpierw kayagata-sati, praktykować bodhipakkhiya-dhamma aż do pomyślnego zakończenia anatta-bhavana.
Na tym kończy się omówienie dwóch samadhi kusala kamma.

Uppanna i Anuppanna Panna:

Zgodnie z wykładem zawartym w Maha Vedalla Sutcie, gdzie powiedziano:

Ya ca visakha samma-ditthi yo ca samma-sankappo ime dhamma pannakkhandhe sangahita.

Samma-ditthi (właściwy pogląd) i samma-sankappa (właściwe myślenie), które zawierają się w sotapatti-madze z Nibbaną jako przedmiotem, nazywane są panna. Ta panna niszczy raz na zawsze płaszczyznę anusaya w miccha-ditthi i w miccha-sankappa oraz duccarita i durajiva20. Znika także zupełnie dotychczasowe nagromadzenie duccarita kamma. Człowiek uwalnia się od apaya samsary. Od tej chwili zło miccha-ditthi i duccarita nie pojawiają się już w ciągu przyszłych wcieleń i cyklów świata.
Ta panna pojawia się jedynie podczas Sasany Buddy, kiedy pojawia się anatta-bhavana. Dlatego też istoty, które napotkały teraz Sasanę Buddy, powinny czynić wysiłki, by osiągnąć tę anuppanna-panna, nim zostaną odcięte od sasany. Oznacza to, że rozpoczynając od kayagata-sati, powinny praktykować bodhipakkhiya-dhamma aż do uzyskania pomyślnego nagromadzenia anatta-bhavana.
Rodzaje panna, które często występowały w nieskończonej przeszłej samsarze, to kammassakata-samma-ditthi, wszelkie odmiany wiedzy i mądrości kamavacara oraz abhinna21, takie jak dibba-cakkhu (niebiańskie oko) oraz dibba-sota (niebiańskie ucho).
Kiedy mówi się, że należy podjąć wysiłek, by przekształcić tę panna w niyama, należy to rozumieć tak, że w lokiya-panna są dwie płaszczyzny: niyama i aniyama.
Lokiya samma-ditthi i samma-sankappa ariya są ustanawiane na płaszczyźnie niyama. Od chwili takiego ich ustanowienia i przez cały szereg wcieleń aż do osiągnięcia przez nich Parinibbany posiadają oni kammassakata-samma-ditthi-nana (znajomość właściwego poglądu na fakt, że kamma wszystkich istot jest ich wyłączną własnością), pariyatti-nana (znajomość doktryny), patipatti-nana (znajomość praktyki dhamma) oraz znajomość Czterech Szlachetnych Prawd.
Jednakże lokiya panna, którą posiadł puthujjana, zostaje ustanowiona na płaszczyźnie aniyama. W ciągu wcieleń, w których ci puthujjana wędrowali w nieskończonej samsarze, czasem otrzymali nauki Dhammy, czasem zyskali sławę wielkich uczonych, czasem zostawali wielkimi therami i lekarzami, a kiedy indziej znowu byli chwastami, ślimakami, robakami, pijawkami, wszami, owadami, czerwiami, kleszczami itp. - stworzeniami, o których można powiedzieć jedynie tyle, że żyją.
Dlatego też teraz, kiedy otwiera się przed nami możliwość napotkania Sasany Buddy, musimy się starać przekształcić aniyama-panna (która jest nabytkiem tymczasowym, chwilowym) w niyama-panna. Oznacza to, że poczynając od kayagata-sati należy praktykować bodhipakkhiya-dhamma, aż do uzyskania anatta-bhavana.
Na tym kończy się omówienie dwóch panna kusala kamma.
Dopóki sfera sakkaya-ditthi (wiary w osobowość), która była bezustannie ugruntowywana w naszej osobowości przez nieskończoną przeszłą samsarę, nie zostanie zniszczona, skalania takie jak lobha (chiwość), dosa (nienawiść) i moha (ułuda), pozostają żywe, liczne i silne. Można mówić, że jako takie są tubylcami, którzy od zawsze zasiedlają nasze ciała. W takich warunkach sila (moralność), samadhi (skupienie) i panna (mądrość), które są wrogami tych skalań, przypominają sporadycznych gości z odległych krajów. Ich wizyty są niczym wkroczenie najeźdźców do królestwa ludojada Alavaki22 zaludnionego przez dzikich i potężnych ludojadów. Prędzej czy później najeźdźcy staną się ich pożywieniem, a ich osady zostaną zniszczone. Pewnego razu pięciuset Isis, którzy osiągnęli jhana, zeszło z rejonu Himalajów do posiadłości Alavaki, lecz ludojady złapały ich wszystkich za nogi i wyrzuciły na drugi brzeg Gangesu. W ten sposób pokonali pięciuset Isis.
Dlatego też ci ludzie świeccy, Isis oraz bhikkhu, którzy napotkali Sasanę Buddy w tym życiu, którzy pragną oczyścić się ze zła w przyszłych wcieleniach i którzy pragną zaszczepić w swojej osobowości na trwałe takie Dhammy, jak sila-visuddhi (oczyszczenie cnoty), powinni właściwie praktykować satipatthana z wysiłkiem sammappadhana, aby w ten sposób zniszczyć płaszczyznę anusaya w sakkaya-ditthi.
Jeśli pragną uwolnić się od obłąkanego, dzikiego umysłu szaleńca, niewprawnego sternika, człowieka dotkniętego wodowstrętem i chorego, który wymiotuje lekarstwem (według opisów przedstawionych pod satipatthana), i jeśli pragną utrwalić się w samadhi lub przekształcić je w niyama, tak by utrzymywać nieporuszoną uwagę na dowolnie wybranych przedmiocie kammatthana, powinny należycie praktykować satipatthana z energią sammappadhana, aby w ten sposób zniszczyć płaszczyznę anusaya w sakkaya-ditthi.
Jeśli pragną uwolnić się od sammoha-dhamma (ułudy), która może cisnąć ich w całkowitą ciemność braku mądrości i wykorzenić wszystkie uczucia szacunku i czci, które mieli dla nieskończonych i szlachetnych cech Buddy, Dhammy i Ariya Sanghi, a także nie pozostawić żadnych śladów ustanowienia sasany w przyszłych wcieleniach; jeśli pragną uwolnić się od wielkiej miccha-dhamma, która prowadziła ich w przeszłej nieskończonej samsarze, przybliżając ich do wszelkiego rodzaju fałszywych Buddów i każąc im szanować ich i oddawać im cześć, ponieważ jako puthujjana nie mogli poznać prawdziwego Buddy, prawdziwej Dhammy i prawdziwej Sanghi; jeśli pragną osiągnąć, w ciągu wcieleń i cykli świata rozpoczynających się od chwili obecnej, ową wiarę zwaną adhigama- saddha23 i ową mądrość zwaną adhigama-panna24, dzięki czemu będą mogli bez żadnych ograniczeń i przeszkód pobudzać szacunek i rewerencję dla prawdziwego Buddy, prawdziwej Dhammy i prawdziwej Sanghi; i jeśli pragną przekształcić je w płaszczyznę niyama, muszą należycie praktykować satipatthana z energią sammappadhana w celu zniszczenia płaszczyzny anusaya w sakkaya-ditthi. Tutaj należyta praktyka sammappadhana oznacza ową energię, której towarzyszy taka determinacja: „Niechaj skóra pozostanie; niechaj kości pozostaną, itd.”
Tutaj kończy się sammappadhana.

gnu.svg.png

Chcąc wykorzystać część lub całość tego dzieła, należy używać licencji GFDL:

Udziela się zgody na kopiowanie, dystrybucję lub/i modyfikację tego tekstu na warunkach licencji GNU Free Documentation License w wersji 1.2 lub nowszej, opublikowanej przez Free Software Foundation.


cc.png

Można także użyć następującej licencji Creative Commons:
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0


sasana_banerros.jpg

Oryginał można znaleźć na tej stronie: http://www.ubakhin.com/ledi/MANUAL06.html

Źródło: Tłumaczenie na angielski Sayadaw U Nyana, Patamagyaw, klasztor Masoeyein, Mandalay.

Redakcja portalu tłumaczeń buddyjskich: http://SASANA.PL/

Tłumaczenie: Sebastian Musielak (http://mahajana.net/teksty/lsayadaw_bodhipakkhiya_dipani/index.html)