Tytuł: Medytacja Vipassana w prostych słowach - Rozdział 11 O autorze: Henapola Gunaratana |
Spis treści:
Przedmowa
WSTĘP
ROZDZIAŁ 1 - Medytacja - dlaczego warto?
ROZDZIAŁ 2 - Czym medytacja nie jest
ROZDZIAŁ 3 - Czym jest medytacja
ROZDZIAŁ 4 - Postawa
ROZDZIAŁ 5 - Praktyka
ROZDZIAŁ 6 - Co robić z ciałem
ROZDZIAŁ 7 - Co robić z umysłem
ROZDZIAŁ 8 - Planowanie medytacji
ROZDZIAŁ 9 - Ćwiczenia na początek
ROZDZIAŁ 10 - Jak radzić sobie z problemami
ROZDZIAŁ 11 - Jak radzić sobie z tym, co nas rozprasza – cz. I
ROZDZIAŁ 12 - Jak radzić sobie z tym, co nas rozprasza - cz. II
ROZDZIAŁ 13 - Uważność (Sati)
ROZDZIAŁ 14 - Uważność a koncentracja
ROZDZIAŁ 15 - Medytacja w życiu codziennym
ROZDZIAŁ 16 - Co z tego jest dla ciebie
Rozdział 11 - Jak radzić sobie z tym co nas rozprasza cz. 1
Wcześniej czy później każdy medytujący natrafi podczas praktyki na coś, co go rozproszy, i potrzebne mu będą wskazówki, jak sobie z tym radzić. Istnieją eleganckie sposoby na to, by pomóc ci powrócić na właściwy tor szybciej, niż gdybyś usiłował dokonać tego jedynie za pomocą silnej woli. Koncentracja i uważność idą ręka w rękę. Jedno jest dopełnieniem drugiego. Jeśli którekolwiek z nich jest słabe, ma to wpływ na drugie. Gdy mamy gorsze dni, zwykle trudno nam się skoncentrować. Umysł wędruje bez celu. Potrzebna ci metoda przywrócenia koncentracji, nawet jeśli umysł się temu sprzeciwia. Na szczęście taka metoda istnieje. W rzeczywistości masz wybór spośród różnorodnych, tradycyjnych, praktycznych sposobów.
Sposób 1 - Odmierzanie czasu
Pierwsza technika została opisana w jednym z wcześniejszych rozdziałów. Coś odciągnęło twoją uwagę od oddechu i nagle zdajesz sobie sprawę z tego, że śnisz na jawie. Chodzi o to, by odejść od tego, co cię zdekoncentrowało, tak by nie miało nad tobą żadnej kontroli oraz abyś całą swą uwagę ponownie poświęcił oddechowi. Można to osiągnąć, sprawdzając, na jak długo straciłeś koncentrację. Nie chodzi o pomiar dokładny, lecz o szacunkowy. Możesz to określić w minutach lub w sposób opisowy. Po prostu powiedz sobie: "Ok, byłem nieuważny przez mniej więcej minutę albo dwie" lub "od chwili, kiedy pies zaczął szczekać" albo "od chwili, kiedy zacząłem myśleć o pieniądzach". Na początku, kiedy zaczniesz praktykować tę technikę, będziesz mówił do siebie w myślach. Kiedy już nabierzesz wprawy, możesz pozbyć się tego nawyku, a wszystko będzie działo się szybko i bez słów. Pamiętajcie, przede wszystkim chodzi o to, by wyrwać się z nieuważności i powrócić do oddechu. Uwalniasz się od danej myśli poprzez skupienie się na niej na tyle, by móc określić, ile trwała. Przerwa sama w sobie nie jest ważna. Kiedy już uwolnisz się od tego, co cię rozproszyło, porzuć to i powróć do oddechu. Nie pozwól, by odmierzanie czasu odciągnęło cię od uważności.
Sposób 2 - Głęboki oddech
Kiedy twój umysł jest niespokojny i pobudzony, często można przywrócić uważność za pomocą kilku szybkich, głębokich oddechów. Wciągnij mocno powietrze i wypuść je w taki sam sposób. To wzmacnia odczucia w nozdrzach i ułatwia skupienie. Przywróć uważność za pomocą siły woli. Pamiętaj, koncentrację można pogłębić. Prawdopodobnie przekonasz się, że uwaga całkowicie skupi się na oddechu.
Sposób 3 - Liczenie
Liczenie oddechów to najbardziej tradycyjna procedura. W niektórych szkołach właśnie jej naucza się na początku jako podstawowej techniki. Vipassana wykorzystuje ją jako technikę pomocniczą dla powrotu do uważności i wzmocnienia koncentracji. Jak już opisaliśmy w rozdziale 5, oddechy można liczyć na różne sposoby. Pamiętaj, by twoja uwaga skupiona była na oddechu. Prawdopodobnie zauważysz zmianę po takim liczeniu. Oddech spowolni się lub stanie się lżejszy i delikatniejszy. To sygnał z ciała, że koncentracja pogłębiła się. W tym momencie oddech jest zwykle już tak lekki lub tak szybki i delikatny, że trudno ci jednoznacznie oddzielić wdech od wydechu. Wydają się być połączone ze sobą. Wówczas możesz zacząć je liczyć jako jeden cykl. Licz dalej, ale tylko do pięciu, potem zacznij od nowa. Kiedy liczenie stanie się nużące, przejdź do następnego etapu. Przestań zawracać sobie głowę liczeniem, zapomnij o wdechach i wydechach. Po prostu zanurz się w niczym niezakłócone doświadczenie oddechu. Wdech płynnie łączy się z wydechem. Jeden oddech przechodzi w następny w niekończącym się cyklu czystego, płynnego przepływu.
Sposób 4 - Metoda W - Z
To metoda alternatywna do liczenia, działa na podobnej zasadzie. Po prostu skieruj uwagę na oddech i w myślach opisz każdy cykl słowami "Wdech … Wydech" lub "W - Z". Kontynuuj do momentu, kiedy nie będzie ci to już potrzebne, wtedy przestań.
Sposób 5 - Zastępowanie jednej myśli inną
Niektórych myśli nie sposób się pozbyć. My, ludzie, jesteśmy pełni obsesji. To jeden z naszych największych problemów. Mamy tendencję do zagłębiania się w rzeczy takie jak: fantazje seksualne, zmartwienia i ambicje. Przez całe lata karmimy je poprzez kompleksy i ćwiczymy je, bawiąc się z nimi w każdej wolnej chwili. A kiedy zasiadamy do medytacji, każemy im odejść i zostawić nas w spokoju. Nic dziwnego, że nas nie słuchają. Uporczywe myśli, takie jak te, wymagają bezpośredniego podejścia, ataku frontalnego na pełną skalę.
Buddyzm rozwinął własny system klasyfikacji. Zamiast dzielić myśli na "dobre" i "złe", myśliciele buddyjscy wolą traktować je jak "wprawne" (skillful) bądź "niewprawne" (unskillful). "Niewprawna" myśl to taka, która związana jest z nienawiścią, chciwością lub złudzeniami. To właśnie z tych myśli umysł najczęściej tworzy obsesje. Są "niewprawne" w tym sensie, że oddalają cię od celu, tzn. Wyzwolenia. "Wprawne" myśli, z drugiej strony, to te związane z hojnością, współczuciem i mądrością. Są "wprawne" w tym sensie, że można ich używać jako specjalnego środka zaradczego przeciwko "niewprawnym" myślom, dzięki czemu pomogą ci na drodze do Wyzwolenia.
Wyzwolenie nie jest uwarunkowane. To nie jest stan zbudowany z myśli. Nie można również uwarunkować osobistych cech, które przynosi Wyzwolenie. Myśl o życzliwości może stwarzać pozory życzliwości, ale to nie jest to, o co chodzi. Załamie się pod naciskiem. Myśli o współczuciu wywołują jedynie powierzchowne współczucie. Tak więc "wprawne" myśli same w sobie nie uwolnią cię z pułapki. Mają znaczenie tylko wtedy, kiedy zastosujemy je jako antidotum na "niewprawne" myśli. Myśli o hojności mogą tymczasowo usunąć chciwość. Wmiatają je pod dywan na tyle długo, by uważność mogła bez przeszkód wykonać swoją pracę. Następnie, kiedy uważność dotrze już do korzeni ego, chciwość znika i pojawia się prawdziwa hojność.
Zasada ta może być stosowana w medytacji codziennie. Jeśli trapi cię jakiś szczególny rodzaj obsesji, możesz osłabić ją lub pozbyć się jej, starając się wzbudzić uczucie odwrotne do niej. Oto przykład - jeśli nienawidzisz Charliego i wciąż masz jego pochmurną twarz przed oczami, spróbuj wysłać w jego kierunku strumień miłości i życzliwości. Prawdopodobnie jego obraz natychmiast zniknie z twojego umysłu. Możesz wtedy dalej medytować.
Czasami sam ten sposób nie wystarcza. Obsesja jest po prostu zbyt silna. W takim przypadku musisz ją osłabić, zanim się jej pozbędziesz. Właśnie tu przydaje się wina, jedna z najbardziej niepożądanych emocji, w końcu częściowo się przydaje. Przyjrzyj się bardzo dokładnie reakcji emocjonalnej, której próbujesz się pozbyć. Zastanów się nad nią. Przyjrzyj się, jak się czujesz przez nią. Spójrz, jak wpływa na twoje życie, szczęście, zdrowie i związki. Spróbuj zobaczyć, jak inni widzą cię przez nią. Przyjrzyj się, w jaki sposób opóźnia twój postęp ku Wyzwoleniu. Pisma Pali zalecają, by zrobić to naprawdę starannie. Radzą, by wywołać takie poczucie obrzydzenia i poniżenia, jakie czułbyś, gdyby ktoś zmusił cię do noszenia padliny zawieszonej na szyi. Masz wzbudzić w sobie prawdziwą odrazę i wstręt. Już sam ten krok może rozwiązać problem. Jeśli to nie pomoże, jeszcze raz zrównoważ pozostałości obsesji poprzez wzbudzenie emocji przeciwnej.
Myśli dotyczące chciwości obejmują wszystko, co wiąże się z pragnieniami, począwszy od pożądania dóbr materialnych, aż do subtelnej potrzeby bycia szanowaną osobą. Gama myśli o nienawiści rozciąga się od złośliwości po morderczy gniew. Złudzenia obejmują wszystko, od fantazjowania po rzeczywiste halucynacje. Hojność niweluje chciwość. Dobra wola i współczucie niwelują nienawiść. Na każdą niepokojącą myśl możesz znaleźć antidotum, jeśli tylko pomyślisz przez chwilę.
Sposób 6 - Ponowne skupienie na celu
Zdarza się, że przychodzi ci coś na myśl, najwyraźniej przypadkowo. Słowa, wyrażenia, całe zdania wyskakują z nieświadomości bez żadnego wyraźnego powodu. Pojawiają się rzeczy. Przed oczyma migają obrazy. Jest to doświadczenie, które wywołuje niepokój. Twój umysł jest jak flaga łopocząca na silnym wietrze. Jest jak fale oceanu, które nieustannie przypływają i odpływają. W takich chwilach jak ta często wystarczy pamiętać, po co tu jesteś. Możesz sobie powiedzieć: "Nie siedzę tu po to, by tracić czas na takie myśli. Jestem tu, by skupić umysł na oddechu, który jest uniwersalny i wspólny dla wszystkich żywych istot". Czasem twój umysł uspokoi się, zanim jeszcze skończysz to mówić. Innym razem być może będziesz musiał powtórzyć to kilka razy, zanim ponownie skupisz się na oddechu.
Technik tych można używać pojedynczo lub łączyć je ze sobą. Właściwie zastosowane, stanowią bardzo skuteczną broń w walce z małpim umysłem.
Spis treści:
Przedmowa
WSTĘP
ROZDZIAŁ 1 - Medytacja - dlaczego warto?
ROZDZIAŁ 2 - Czym medytacja nie jest
ROZDZIAŁ 3 - Czym jest medytacja
ROZDZIAŁ 4 - Postawa
ROZDZIAŁ 5 - Praktyka
ROZDZIAŁ 6 - Co robić z ciałem
ROZDZIAŁ 7 - Co robić z umysłem
ROZDZIAŁ 8 - Planowanie medytacji
ROZDZIAŁ 9 - Ćwiczenia na początek
ROZDZIAŁ 10 - Jak radzić sobie z problemami
ROZDZIAŁ 11 - Jak radzić sobie z tym, co nas rozprasza – cz. I
ROZDZIAŁ 12 - Jak radzić sobie z tym, co nas rozprasza - cz. II
ROZDZIAŁ 13 - Uważność (Sati)
ROZDZIAŁ 14 - Uważność a koncentracja
ROZDZIAŁ 15 - Medytacja w życiu codziennym
ROZDZIAŁ 16 - Co z tego jest dla ciebie
Artykuły o podobnej tematyce:
- S.N. Goenka Sztuka życia - medytacja wglądu
- Thanissaro Bhikkhu Jedno narzędzie spośród wielu
- Sayagyi U Ba Khin Podstawy Dhammy Buddy w praktyce medytacyjnej.
- Bhikkhu Bodhi Przebywając pośród mądrych
Sprawdź też TERMINOLOGIĘ
Poleć nas i podziel się tym artykułem z innymi:
Chcąc wykorzystać część lub całość tego dzieła, należy używać licencji GFDL:
Udziela się zgody na kopiowanie, dystrybucję lub/i modyfikację tego tekstu na warunkach licencji GNU Free Documentation License w wersji 1.3 lub nowszej, opublikowanej przez Free Software Foundation.
Można także użyć następującej licencji Creative Commons:
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0
POMÓŻ FUNDACJI "THERAVADA"
(KRS: 0000464215, NIP: 5223006901, Regon: 146715622)
KONTO BANKOWE: 89 2030 0045 1110 0000 0270 1020
Oryginał można znaleźć na tej stronie: http://www.vipassana.com/meditation/mindfulness_in_plain_english.php
Źródło: AstralDynamics.pl
Tłumaczenie: Indygo