Tytuł: Przebywając pośród mądrych

O autorze: Bodhi Bhikkhu

Wersja pdf: pdf2.jpg

zobacz źródło

print

Wersja epub: epub.jpg

bz_0078.jpg

Mahā-Maṅgala Sutta (Snp.2.04 – Dłuższa mowa o błogosławieństwie), to jedna z najpopularniejszych buddyjskich sutt znajdujących się we wszystkich standardowych zbiorach palijskich modlitw. Rozpoczyna się ona sceną, gdy w nocnej ciszy zstępuje przepiękna deva, i w gaju Jety pyta Błogosławionego o drogę do osiągnięcia najwyższych błogosławieństw. Pierwsze, co Buddha wskazuje jako drogę do najwyższego błogosławieństwa, jest unikanie głupców i identyfikowanie się z ludźmi mądrymi. Jako że pozostała część sutty zarysowuje różnorakie aspekty ludzkiego szczęścia, zarówno ziemskiego jak i duchowego, wskazanie przebywania z ludźmi mądrymi sugeruje od pierwszego wersu sutty sens całości: postęp na drodze Dhammy opiera się na wyborze właściwych przyjaciół.

Wbrew psychologicznym teoriom umysł ani nie jest hermetycznie zamknięty na wpływy z zewnątrz, ani „osobowość” nie jest niezmienną strukturą, niewrażliwą na otoczenie, lecz przez całe życie funkcjonuje jako wysoce plastyczny twór dopasowujący się do otoczenia. Gdy nawiązujemy znajomości i wikłamy się w sprawy otoczenia, zawartości kontaktujących się ze sobą umysłów przenikają się, dając szansę na rozwój i transformację. Treści nieświadomie przekazywane z umysłu do umysłu mają potencjał dokonania zmian w ludzkiej psychice, czego nie biorą pod uwagę lub nie wiedzą strony zaangażowane w kontakt.

Wybór odpowiednich towarzyszy na drodze jest znaczący dla postępów na duchowej ścieżce, jako że umysł niezwykle łatwo poddaje się wpływom ludzi, z którymi przebywamy. Buddha stale podkreślał wartość dobrych przyjaciół (kalyāṇamitta) w życiu duchowym. Co więcej, mówił on, iż nic nie jest bardziej odpowiedzialne za powstawanie niewłaściwych jakości w umyśle niż nieodpowiednie towarzystwo, natomiast nic bardziej nie pomaga w rozwoju pozytywnych czynników niż dobrzy przyjaciele [np. Kalyāṇamittādi Vagga (AN.01.071 … AN.01.080 - Rozdział o przyjacielu na ścieżce)]. Żaden czynnik zewnętrzny nie szkodzi tak bardzo jak złe towarzystwo, ale też żaden nie pomaga tak jak dobre [np. Dutiyapamādādi Vagga (AN.01.098 … AN.01.139 - Drugi rozdział o zaniedbywaniu)]. To właśnie poprzez wpływ właściwego towarzysza uczeń wiedziony jest Ośmioraką Ścieżką w stronę ostatecznego wyzwolenia z całego cierpienia [np. SN.45.02].

Właściwa przyjaźń w rozumieniu buddyjskim znaczy o wiele więcej niż wybór ludzi w miarę znośnych i podzielających nasze zainteresowania. To raczej aktywne poszukiwanie mądrych osób, od których możemy się czegoś nauczyć, którzy mogą nas poprowadzić. Zadaniem szlachetnego przyjaciela nie jest jedynie zapewnienie towarzystwa w wędrówce. Prawdziwie mądry i współczujący przyjaciel to ten, który ze zrozumieniem i łagodnością w sercu nie zawaha we właściwym momencie skrytykować lub wskazać błędy, jak również nakłaniać i motywować do pracy, będąc świadomym, że celem przyjaźni jest tak naprawdę wzrost na drodze Dhammy. W wersach Dhammapady Buddha jasno stwierdza, co mamy robić, gdy napotkamy stosowną osobę na naszej ścieżce: „Gdy spotka się człowieka, który wskazuje błędy i gani, trzeba podążać za taką mądrą i rozumną osobą jak za drogowskazem ku ukrytemu skarbowi. Zawsze lepiej jest podtrzymywać taki związek, nigdy gorzej.” [Paṇḍitavaggo (Dhp. 76 – 89 - Rozdział 6: Mędrzec).

Towarzystwo mądrych ludzi dlatego stanowi tak ważny punkt duchowego rozwoju, że przykład i porada osoby o czystym umyśle prowadzi często do wyzwolenia naszego własnego potencjału. Niewytrenowany umysł kryje w sobie wiele możliwości, zazwyczaj niewykorzystanych: od kwintesencji egotyzmu po wyżyny wiedzy, poświęcenia i współodczuwania. Naszym zadaniem, jako podążających ścieżką Dhammy, staje się nadzór niewłaściwych tendencji umysłowych i dbanie o rozwój tych, które prowadzą do przebudzenia, do wolności i oczyszczenia. Jednak nasze wewnętrzne tendencje nie są oddzielone próżnią od świata zewnętrznego, tylko stale znajdują się pod jego wpływem, a przede wszystkim pod wpływem towarzystwa, w jakim przebywamy czy, tych, których postrzegamy jako nauczycieli albo doradców. To właśnie oni przemawiają do naszego ukrytego potencjału i talentów, które zmarnują się lub rozkwitną pod ich okiem.

Dlatego więc kluczową sprawą staje się szukanie kompanów, którzy już urzeczywistniają sobą chociaż część właściwości, których sami poszukujemy w Dhammie. Szczególne znaczenie ma to we wczesnych etapach podróży, kiedy jesteśmy wrażliwi na zbłądzenie, czy to z powodu wewnętrznych niejasności w umyśle, czy zewnętrznych okoliczności prowadzących do upadku. Można to porównać do kameleona, który przybiera taką, a nie inną barwę w odpowiadającym jej otoczeniu. Podobnie jak ta zadziwiająca jaszczurka potrafi zmienić swe ubarwienie na zielono w trawie i na brązowo, gdy znajduje się na ziemi, tak samo i my stajemy się głupcami, gdy z nimi przystajemy albo mędrcami, gdy się z nimi stykamy. Przemiana wewnętrzna to powolny i długotrwały proces. Ta przebiegająca krok po kroku metamorfoza może być rozpoznana dopiero w momencie jej zakończenia, kiedy odczujemy jej znamienne skutki.

Zatem jest oczywiste, że jeśli będziemy otwierać swój umysł na ludzi owładniętych żądzą władzy, zmysłowych przyjemności, sławy, bogactwa, to sami nie pozostaniemy odporni na podobne skazy. Wręcz przeciwnie. Tak samo, gdy utożsamimy się z tymi, którzy nie porzucili jeszcze lekkomyślności w moralnym prowadzeniu się, i czerpią zadowolenie z przyziemnego cyklu życia, nie szukając wyjścia z koła wcieleń, to udzieli się nam również ów godny potępienia marazm. Kierując się więc w stronę wyswobadzającej wiedzy i przebudzenia, powinniśmy koniecznie zawierać takie znajomości, które odzwierciedlają te zacne ukierunkowania naszego umysłu. Śmiało możemy uznać się za szczęściarzy i pobłogosławionych, jeśli znajdzie się w naszych życiach choćby garstka osób, które realizują w swoich sercach szlachetne wartości Dhammy i czynnie dążą do ich wcielenia w życie.

Jak rozpoznać, że natrafiło się na dobrego przyjaciela, nauczyciela czy mistrza? Buddha ofiaruje nam bardzo jasną radę w Cūḷapuṇṇama Sutta (MN.110 - Krótsza mowa podczas pełni): niedobrzy ludzie wybierają sobie za przyjaciół osoby bez wiary, bez wstydu i bojaźni, bez zainteresowania duchowością, leniwych, nieuważnych, bez mądrości. Wybierając taką osobę do towarzystwa, szkodzimy zarówno sobie, jak i innym, co skutkuje w ostateczności jedynie żalem i krzywdą.

Z drugiej strony, dobre osoby nawiązują znajomości z tymi, którzy są oddani, pełni wiary, posiadają właściwe poczucie wstydu i unikają zła, którzy poznali Dhammę, z zapałem trenują własny umysł, są uważni, świadomi, pełni mądrości. Tacy ludzie kierują nas ku temu samemu, zmieniając nasz charakter. Nie dość, że przybliżają nas do wyzwolenia, to pozwalają nam samym stać się inspirującym promieniem światła dla wszystkich tych, którzy wciąż jeszcze błądzą w ciemności.


Artykuły o podobnej tematyce:

Sprawdź też TERMINOLOGIĘ


Poleć nas i podziel się tym artykułem z innymi: BlinkListblogmarksdel.icio.usdiggFarkfeedmelinksFurlLinkaGoGoNewsVineNetvouzRedditYahooMyWebFacebook

gnu.svg.png

Chcąc wykorzystać część lub całość tego dzieła, należy używać licencji GFDL:

Udziela się zgody na kopiowanie, dystrybucję lub/i modyfikację tego tekstu na warunkach licencji GNU Free Documentation License w wersji 1.3 lub nowszej, opublikowanej przez Free Software Foundation.


cc.png

Można także użyć następującej licencji Creative Commons:
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0


sasana_banerros.jpg

POMÓŻ FUNDACJI "THERAVADA"
(KRS: 0000464215, NIP: 5223006901, Regon: 146715622)

KONTO BANKOWE: 89 2030 0045 1110 0000 0270 1020


Oryginał można znaleźć na tej stronie: http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/bodhi/bps-essay_26.html

Źródło: ©1994 Buddhist Publication Society. BPS Newsletter cover essay no. 26 (1st mailing, 1994). This Access to Insight edition is ©1998–2012.

Tłumaczenie: Maciek
Redakcja polska: Beata Wojciechowska-Dudek