^{Przed rozpoczęciem nauki:}

<sup>1. zapoznaj się z zasadami wymowy http://sasana.wikidot.com/kieszonkowy-slownik-palijsko-polski
2. przeczytaj jakich form zapisu używamy na stronie: http://sasana.wikidot.com/kieszonkowy-slownik-palijsko-polski#toc3
3. warto także poznać podstawy Dhammy Buddhy, badania na ten temat można zacząć tu: http://sasana.wikidot.com/jak-zaczac</sup>

LEKCJA 3

SŁOWNICTWO

1. Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na - a:

Ratha [wym. ratʰa]
pojazd, rydwan

Sakaṭa [wym. sakata]
wóz, powóz, zaprzęg

Hattha [wym. ha-tʰa]
dłoń, garść

Pāda [wym. paada]
stopa, łapa; podnóże (góry); moneta

Magga [wym. ma-ga]
droga, ścieżka

Dīpa [wym. diipa]
lampa; wyspa, schronienie

Sāvaka [wym. saawaka]
uczeń, także uczeń Buddhy
^{(dosł. śru - słuchacz)}

Samaṇa [wym. samana]
asceta
^{pustelnik, święty}

Sagga [wym. sa-ga]
Niebo, raj

Assa [wym. assa]
koń, wierzchowiec

Miga [wym. miga]
jeleń, zwierze leśne, czteronożne

Sara [wym. sara]
^1. strzała ^2. dźwięk ^3. samogłoska ^4. jezioro ^5. pamiętny ^6. płynący, poruszający się

Pāsāṇa [wym. paasaana]
głaz, kamień

Kakaca [wym. kakacia]
piła

Khagga [wym. kʰa-ga]
^1. miecz ^2. nosorożec

Cora [wym. cioora]
złodziej, rabuś

Paṇḍita [wym. pandita]
mędrzec, ktoś inteligentny, roztropny

2. Odmiana rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na – a (c.d.) :

Narzędnik:

Narzędnik liczby pojedynczej tworzy się dodając końcówkę -ena do tematu rzeczownika.
Narzędnik liczby mnogiej tworzy się dodając końcówkę -ehi do tematu rzeczownika, rzadziej używa się końcówki -ebhi.
Odmieniony w ten sposób rzeczownik łączy się z niektórymi przyimkami np. z, pod, nad (odpowiadając na pytanie kim? czym? - przyp. red.)

Liczba pojedyncza

1. nara + ena = narena (mężczyzną)
2. mātula + ena = mātulena (wujem)
3. kassaka + ena = kassakena (rolnikiem)

Liczba mnoga

1. nara + ehi = narehi (mężczyznami)
2. mātula + ehi = mātulehi (wujami)
3. kassaka + ehi = kassakehi (rolnikami)

Saddhiṃ / saha znaczą "z" i są używane z Narzędnikiem (stoją zawsze po rzeczowniku, np: narena saddhiṃ - z mężczyzną - przyp. red.)
Zazwyczaj nie są używane z rzeczownikami wskazującymi przedmioty.

3. Przykłady zdań:

Liczba pojedyncza:

1. Samaṇo narena saddhiṃ gāmaṃ gacchati. - Mnich idzie z mężczyzną do wioski.
2. Putto mātulena saha candaṃ passati. - Syn widzi z wujem księżyc.
3. Kassako kakacena rukkhaṃ chindati. - Rolnik ścina drzewo piłą.

Liczba mnoga:

1. Samaṇā narehi saddhiṃ gāmaṃ gacchanti. - Mnisi idą z mężczyznami do wioski.
2. Puttā mātulehi saha candaṃ passanti. - Synowie widzą z wujami księżyc .
3. Kassakā kakacehi rukkhe chindanti. - Rolnicy ścinają drzewa piłami.

Ćwiczenie 3:

4. Przetłumacz na polski:

1. Buddho sāvakehi saddhiṃ vihāraṃ gacchati.
2. Puriso puttena saha dīpaṃ dhāvati.
3. Kassako sarena sigālaṃ vijjhati.
4. Brāhmaṇā mātulena saha pabbataṃ āruhanti.
5. Puttā pādehi kukkure paharanti.
6. Mātulo puttehi saddhiṃ rathena gāmaṃ āgacchati.
7. Kumārā hatthehi patte āharanti.
8. Coro maggena assaṃ harati.
9. Kassako āvāṭaṃ oruhati.
10. Bhūpālā paṇḍitehi saha samaṇe passanti.
11. Paṇḍito bhūpālena saha Tathāgataṃ vandati.
12. Puttā sahāyena saddhiṃ odanaṃ bhuñjanti.
13. Vāṇijo pāsāṇena migaṃ paharati.
14. Sunakhā pādehi āvāṭe khaṇanti.
15. Brāhmaṇo puttena saha suriyaṃ vandati.
16. Kassako soṇehi saddhiṃ rukkhe rakkhati.
17. Sugato sāvakehi saha vihāraṃ āgacchati.
18. Yācako pattena bhattaṃ āharati.
19. Paṇḍitā saggaṃ gacchanti.
20. Kumārā assehi saddhiṃ gāmaṃ dhāvanti.
21. Coro khaggena naraṃ paharati.
22. Vāṇijo sakaṭena dīpe āharati.
23. Assā maggena dhāvanti.
24. Sigālā migehi saddhiṃ pabbataṃ dhāvanti.
25. Bhūpālo paṇḍitena saha manusse rakkhati.

5. Przetłumacz na pāḷijski:

1. Pustelnik widzi z przyjacielem Przebudzonego.
2. Uczniowie idą z Oświeconym do klasztoru.
3. Koń biegnie z psami na górę.
4. Chłopiec uderza kamieniem lampę.
5. Kupcy strzelają strzałami w jelenie.
6. Rolnicy kopią dłońmi doły.
7. Chłopcy jadą z wujem rydwanem do klasztoru.
8. Bramin gotuje z przyjacielem ryż.
9. Król ochrania z mędrcami wyspę.
10. Królowie czczą z synami pustelników.
11. Złodzieje przywożą konie na wyspę.
12. Uczniowie wspinają się z ludźmi na góry.
13. Kupcy ścinają z rolnikami drzewa.
14. Żebrak kopie z przyjacielem dół.
15. Bramin widzi z wujami księżyc.
16. Złodziej bije mieczem konie.
17. Syn przynosi ugotowany ryż w misce.
18. Chłopcy biegną z psami na górę.
19. Kupcy przyjeżdżają z rolnikami wozem do wioski.
20. Wujowie przyjeżdżają z synami rydwanami do klasztoru.
21. Szakale biegną drogą na górę.
22. Psy kopią łapami/stopami dziury.
23. Mężczyzna niesie w dłoni piłę.
24. Pustelnicy idą do nieba.
25. Przebudzony przychodzi z uczniami do wioski.

Zobacz odpowiedzi: Klucz do Podstaw pāḷijskiego