Paramī = pāramitā

Doskonałość. Dziesięć cech prowadzących do Stanu Buddhy:

  1. doskonałość Dawania (lub szczodrości, dāna-pāramī),
  2. Moralności (sīla-pāramī),
  3. Wyrzeczenia (nekkhamma-pāramī),
  4. Mądrości (paññā-pāramī),
  5. Wigoru (viriya-pāramī),
  6. Cierpliwości (lub wyrozumiałości, khanti-pāramī),
  7. Prawdomówności (sacca-pāramī),
  8. Postanowienia (adhit.t.hāna-pāramī),
  9. Miłującej dobroci (mettā-pāramī),
  10. Równowagi (upekkhā-pāramī).

Cechy te zostały rozwinięte i doprowadzone do dojrzałości przez Bodhisattę w jego wcześniejszych żywotach a sposób, w jaki je praktykował jest przedstawiony w wielu Opowieściach Narodzin (Jātaka), z których jednak jedynie wersy są uważane za kanoniczne. Poza tym 10 pāramī jest wspomniane jedynie w dwóch kanonicznch dziełach, prawdopodobnie apokryficznych Buddhavam.sa (Opowieść Sumedha) i Cariya-pit.aka. Długie i metodyczne wyjaśnienie pāramī jest podane w podsumowującym Różnorodnym Rozdziale (pakin.n.akakathā) Komantarza do Cariya-pit.aka (nieprzytłumaczony).

W Vis.M. IX powiedziane jest, że poprzez rozwinięcie czterech Wzniosłych Stanów (miłującej dobroci, współczucia, altruistcznej radości, rówowagi, patrz brahma-vihāra) można osiągnąć 10 doskonałości:

"Wielkie Istoty (mahā-satta, synonim Bodhisatty często spotykanego w pismach Mahāyany, czyli Oświeconej Istoty lub Istoty przeznaczonej do Stanu Buddhy) są zainteresowane dobrobytem istot, nie tolerując cierpienia istot, życząc istotom długich wyższych stanów szczęścia i będąc bezstronnymi oraz sprawiedliwymi dla istot i dlatego też, aby istoty były szczęśliwe, bez dociekania czy są tego warte, czy też nie (1) ofarowują im wszystkim jałmużnę (dāna). (2) Poprzez unikanie krzywdzenia ich utrzymują moralność (sīla). (3) Aby doprowadzić moralność do doskonałości, trenują się w wyrzeczeniu (nekkhamma). (4) Aby jasno zrozumieć, co dla istot jest korzystne a co krzywdzące rozwijają mądrość (paññā). (5) Dla dobrobytu i szczęścia innych nieustannie używają swój wigor (viriya). (6) Chociaż poprzez najwyższy wigor stali się oni bohaterami, są pełni wyrozumiałości (khanti) względem wielorakich wad istot. (7) Gdy już obiecali coś dać lub zrobić, nigdy nie łamią swej obietnicy (prawdomówność, sacca). (8) Z niewzruszonym postanowieniem (adhit.t.hāna) pracują dla powodzenia i dobrobytu istot. (9) Z niewzruszoną dobrocią (mettā]) są pomocne dla wszystkich. (10) Dzięki swej równowadze (upekkhā) nie oczekują niczego w zamian". (Vis.M. IX. 24)

W pismach Mahāyany, gdzie pāramī zajmują badziej znaczące miejsce podawana jest częściowo odmienna lista sześciu: szczodrość, moralość, cierpliwość, wigor, medytacja i mądrość.

POWRÓT