Pacceka-buddha
Niezależnie Wyzwolony lub Oddzielnie, Samotnie (= pacceka) Oświecony (tłumaczenia cichy lub prywatny Buddha nie są szczególnie trafne). Jest to określenie na Arahata (patrz ariya-puggala), który urzeczywistnił Nibbānę bez usłyszenia doktryny Buddhy od innych. Samodzielnie (pacceka) pojmuje on cztery Szlachetne Prawdy, niezależnie od wszelkich nauczycieli i poprzez własny wysiłek. Nie ma on jednak zdolności by efektywnie ogłosić Naukę innym i dlatego nie zostaje on Nauczycielem Bogów i Ludzi, Doskonałym lub Uniwersalnym Buddhą (sammā-sambuddha).
Pacceka-buddhowie są opisywani jako oszczędni w słowach i lubiący samotność. Według tradycji nie pojawiają się oni, gdy znane są Nauki Doskonałego Buddy, jednak by osiągnąć ten poziomu po wielu eonach wysiłku muszą wypowiedzieć to dążenie przed Doskonałym Buddhą.
Kanoniczne odniesienia są rzadkie: Pug. 29 (definicja) oraz A. II, 56. W M. 116 podane są imiona wielu Paccekabuddhów a w D. 16 jest powiedziane, że są warci Thūpa (dagoba). Sutta Skarbnicy (Nidhikhandha Sutta, Khp.) wspomina pacceka-bodhi a C. Nidd. przypisuje do poszczególnych Pacceka-buddhów wersy z Sutty Nosorożca (Khaggavisāna Sutta, Sn.). Patrz też bodhi.
Patrz The Paccekabuddha autorstwa Ria Kloppenborg (WHEEL 305/307).