1 00:00:01,640 --> 00:00:18,840 Wczoraj wieczorem byłem w Singapurze; wracałem z Hong Kongu, gdzie prowadziłem warsztaty i spotkania. Zatrzymałem się w Singapurze, żeby spotkać się z przyjaciółmi. 2 00:00:19,000 --> 00:00:45,840 Prowadzą wspólnie wiele klasztorów i ugrupowań buddyjskich i jednym z ich wspólnych projektów jest praca w singapurskich więzieniach, głównie w tych największych, żeby pomóc ludziom, którzy są w nich osadzeni, i żeby stworzyć sieć wsparcia dla rodzin więźniów. 3 00:00:46,060 --> 00:01:08,880 Rozmawialiśmy przy tej okazji o więzieniach umysłu, i o tym też pomówię dziś wieczorem. Bo możemy myśleć o więzieniu jako o miejscu z wysokimi murami, ale wtedy klasztor Bodhinyana też można uznać za więzienie, 4 00:01:09,000 --> 00:01:28,860 bo mamy mury, a za to kilka kilometrów dalej jest gospodarstwo więzienne, gdzie w ogóle nie ma murów; przez to czasami ludzie, którzy pierwszy raz przyjeżdżają do klasztoru, najpierw szukają go w więzieniu. A tymczasem wszyscy mnisi są u nas. 5 00:01:29,000 --> 00:01:43,840 Jak pewnie wiecie, częścią naszej służby jest opieka nad ludźmi w trudnych sytuacjach różnego rodzaju; wiele razy odwiedzałem więzienia w różnych częściach świata, podobnie jak wielu innych wolontariuszy. 6 00:01:44,000 --> 00:01:57,840 Robiłem to szczególnie na początku mojego pobytu w Perth; teraz mam o wiele więcej pracy, ale nadal czasami udaje mi się iść z wizytą do jakiegoś więzienia. 7 00:01:58,000 --> 00:02:10,840 Jednym z powodów, dla których nie mam z tym problemu, jest to, że jedną z największych pochwał otrzymałem za swoją służbę wśród więźniów. 8 00:02:11,000 --> 00:02:26,840 Czasami, jeśli ktoś powie nam coś miłego, to zachowujemy to dla siebie, ale dobrze jest dzielić się pochwałami, bo one oznaczają, że udało nam się zrobić coś dobrego. Poza tym, chwalenie jest nadal niedoceniane w świecie. 9 00:02:27,000 --> 00:02:45,840 Nie próbuję się chełpić, po prostu myślę, że jest w tym ważna lekcja. Pewnego dnia w klasztorze w Serpentine odebrałem telefon od pracownika więzienia, który pytał, czy nie mógłbym znowu poprowadzić warsztatów w jego zakładzie. 10 00:02:46,000 --> 00:02:58,840 Powiedziałem, że jestem bardzo zajęty innymi obowiązkami. On na to, że muszę wrócić. Powiedziałem, że wyślę innego mnicha. Powiedział, że nie, chce, żebym przyszedł ja. 11 00:02:59,000 --> 00:03:16,840 Zapytałem, dlaczego akurat ja, a wtedy on powiedział mi komplement, który będę pamiętał do końca życia. To bardzo piękne słowa, bo mają znaczenie nie tylko dla mnie, ale też dla wielu innych ludzi. 12 00:03:17,000 --> 00:03:51,840 Powiedział, że niedługo, po wielu latach służby, przejdzie na emeryturę, ale przez te wszystkie lata, zauważył coś szczególnego, i zauważył to tylko na moich warsztatach: wszyscy więźniowie, którzy brali udział w tych warsztatach, po wyjściu z więzienia nigdy do niego nie wrócili. 13 00:03:52,000 --> 00:04:07,840 Powiedział: „Nie wiem, co robisz, ale to niesamowite. Proszę wrócić.” To dużo dla mnie znaczy, że moje nauki podziałały w ten sposób, że po odsiedzeniu wyroku nigdy więcej nie trafiali do więzienia. 14 00:04:08,000 --> 00:04:27,840 Dla tego pracownika więziennego było to niezwykłe, więc chciał, żebym dalej przychodził. Zacząłem się zastanawiać, co takiego robiłem. Co sprawiło, że ludzie w tak trudnej sytuacji mogli po wyjściu z więzienia wrócić do życia, 15 00:04:28,000 --> 00:04:55,840 znaleźć partnera, pracę, odnieść sukces, i ułożyć sobie życie. Pamiętam jak kiedyś wysiadłem z samolotu na lotnisku w Perth, a pracownica służby celnej – być może nawet jest tu dzisiaj – na mój widok zawołała: „Ajahn Brahm, witamy z powrotem!” 16 00:04:56,000 --> 00:05:12,800 I przepuściła mnie bez sprawdzania bagażu. Oczywiście nie nadużyłem jej zaufania, jestem dobrym mnichem. Ale jeśli Pani nas dzisiaj słucha, to proszę mnie więcej nie przepuszczać, bo jeszcze straci Pani pracę. Chociaż miło jest być rozpoznanym. 17 00:05:13,000 --> 00:05:28,800 Innym razem, też na lotnisku, poczułem, jak ktoś kładzie mi rękę na ramieniu. Oglądam się i widzę jakiegoś faceta z wielkim uśmiechem na twarzy, w eleganckim garniturze. To był jeden z więźniów, z którym kiedyś rozmawiałem. 18 00:05:29,000 --> 00:05:46,800 Uśmiechał się, widać było, że dobrze mu się układa; powiedział, że nadal codziennie medytuje. Takie rzeczy dają dużo radości; widać, że to wszystko działa. Ale to, co przede wszystkim robiłem na tych spotkaniach może mieć źródło w moim przygotowaniu do bycia mnichem; 19 00:05:47,000 --> 00:06:01,800 to coś, czego nauczyłem się podczas szkolenia w zawodzie nauczyciela. Wspomniałem o tym w mojej książce „Otwierając drzwi swojego serca”, ale rzadko o tym mówię. 20 00:06:02,000 --> 00:06:14,800 Dziś wieczorem jednak ta historia jest kluczowa do tego, żebyście zrozumieli dzisiejszy wykład. I wiele innych problemów w życiu. Wiele lat temu przeprowadzono eksperyment z psychologii dziecięcej. 21 00:06:15,000 --> 00:06:39,800 Usłyszałem o tym na wykładzie kiedy studiowałem metodykę nauczania. W pewnej szkole na każdym roku były po dwie klasy dzieci. Grupa psychologów otrzymała pozwolenie na przeprowadzenie eksperymentu w grupie ośmio- czy dziewięciolatków. 22 00:06:40,000 --> 00:07:03,800 W tym wieku eksperyment nie miał na nie większego wpływu. Pod koniec roku dzieci przystąpiły do egzaminu, którego wyniki nie zostały opublikowane. Zamiast tego umieścili połowę dzieci w klasie A, a drugą połowę w klasie B. 23 00:07:04,000 --> 00:07:20,800 Starali się je rozmieścić jak najbardziej równo. Czyli dziecko, które najlepiej poradziło sobie z testem, które było na pierwszym miejscu, poszło do tej samej klasy co to, które było piąte i szóste, dziewiąte i dziesiąte, trzynaste i czternaste, siedemnaste i osiemnaste. 24 00:07:21,000 --> 00:07:34,800 A dzieci, które były drugie i trzecie zostały umieszczone w klasie z tymi, które były szóste i siódme, dziesiąte i jedenaste. Podzielono je tak równo jak to było możliwe, pod kątem wyników tego egzaminu. 25 00:07:35,000 --> 00:07:48,800 Dyrektorka, która była jedyną osobą, która wiedziała, co się dzieje, wybrała dla obu klas równie dobrych nauczycieli, a nawet znalazła dla nich równie dobrze wyposażone klasy. 26 00:07:49,000 --> 00:08:18,800 Zrobiono wszystko, co możliwe, żeby wyrównać szansę obu klas, oprócz jednego szczegółu: jedną klasę nazwano klasą A, a drugą klasą B. Pewnie zakładacie – tak jak wszyscy – że dzieci w klasie A wybrano spośród tych, które najlepiej napisały egzamin, a te w klasie B z tych, którym poszło gorzej. 27 00:08:19,000 --> 00:08:41,800 Wszyscy tak myśleli, włącznie z rodzicami. Te dzieci poszły do domu i usłyszały: „jesteś w klasie B. Koniec gry w piłkę i na komputerze, musisz się więcej uczyć, w przyszłym roku masz mieć lepsze wyniki.” 28 00:08:42,000 --> 00:08:55,800 A dzieci z klasy A usłyszały: „nie wiem, jak się znalazłeś w tej klasie, skoro przez cały rok nie odrabiałeś pracy domowej, ale dobra robota, oby tak dalej”. Ludzie od razu założyli, że klasa A była lepsza, a klasa B gorsza. 29 00:08:56,000 --> 00:09:15,800 Uwierzyły w to też dzieci, a nawet nauczyciele, którzy wymagali więcej od dzieci z klasy A i mieli znacznie mniejsze wymagania wobec klasy B. To trwało przez cały rok szkolny, a kiedy dzieci znowu przystąpiły do egzaminu, 30 00:09:16,000 --> 00:09:34,800 okazało się, że dzieci z klasy B miały bardzo złe wyniki - czego należałoby się spodziewać, gdyby faktycznie poszło im wszystkim kiepsko w poprzednim roku. W ciągu dwunastu miesięcy te dzieci stały się uczniami drugiej kategorii. 31 00:09:35,000 --> 00:09:57,800 Tylko dlatego, że w to uwierzyły. To daje też odpowiedź na pytanie dlaczego więźniowie wracają do więzień. Wtrącasz kogoś do więzienia, nazywasz go przestępcą, ubierasz go w specjalne ubranie dla przestępców, 32 00:09:58,000 --> 00:10:21,800 ciągle mu przypominasz, że jest przestępcą, więc zaczyna myśleć, że jest przestępcą, staje się nim i tak się zachowuje. Tak działa psychologiczny mechanizm osądzania. To bardzo uniwersalna nauka. 33 00:10:22,000 --> 00:10:42,800 Jeśli przez dziewięć miesięcy będziesz mówić swojemu mężowi, że jest głupi, to stanie się głupi. Tak to działa. Teraz już wiesz, czyja to wina, że jest taki głupi. 34 00:10:43,000 --> 00:11:09,800 Jeśli powiesz dziecku, że jest głupie i leniwe, to takie się właśnie stanie. Tak właśnie przyklejają się do nas te etykiety. Tak właśnie budujemy z nich więzienie. „Jesteś przestępca, mordercą, złodziejem”. 35 00:11:10,000 --> 00:11:36,800 Często mówię, że podczas moich odwiedzin w więzieniach, nigdy nie spotkałem przestępcy. Ani mordercy, ani złodzieja. Byłem w parlamencie, spotykałem prezydentów i innych polityków, i nigdy nie widziałem kłamcy. 36 00:11:40,000 --> 00:12:02,800 Widziałem polityków, którzy kłamali, ale nie widziałem kłamców. W więzieniach widziałem ludzi, którzy mordowali innych, ale nie morderców. Widziałem ludzi, którzy kradli, ale nie złodziei. Są ludzie, którzy kradli, którzy kłamali, którzy popełnili przestępstwo. 37 00:12:03,000 --> 00:12:13,800 Ale nie są przestępcami. Z takim właśnie podejściem odwiedzałem więzienia. Mówiłem: „nie jesteś przestępcą. Jesteś człowiekiem, który popełnił przestępstwo.” 38 00:12:14,000 --> 00:12:27,800 Jest taka historia, którą opowiadałem już wiele razy, więc teraz opowiem ją w skrócie; to historia o dwóch złych cegłach w murze. Budowaliśmy mur w Serpentine. Okazało się, że były w tym murze dwie złe cegły; 39 00:12:28,000 --> 00:12:42,800 było mi tak wstyd, że chciałem zburzyć cały mur, aż w końcu ktoś mi powiedział, że w tym murze jest jeszcze dziewięćset dziewięćdziesiąt innych cegieł. Kiedy zobaczyłem te wszystkie cegły, zdałem sobie sprawę, że z murem jest wszystko w porządku. 40 00:12:43,000 --> 00:12:56,800 Ile razy widzimy błędy i myślimy, że przez dwie cegły cała ściana jest do niczego? Jak często widzimy kogoś, kto coś ukradł i nazywamy go złodziejem? Co z pozostałymi cegłami w tej ścianie? 41 00:12:57,000 --> 00:13:15,800 Inna historia: w więzieniu niedaleko klasztoru Bodhinyana był więzień, który siedział za morderstwo. Jego wyrok dobiega właśnie końca; podobno kilka osób widziało, jak chodził po farmie więziennej i powtarzał: 42 00:13:16,000 --> 00:13:34,800 „to tylko dwie złe cegły. Tylko tyle. Dwie kiepskie cegły.” Wreszcie zrozumiał siebie, to, co zrobił i wszystko inne, co zrobił w życiu. Nie spotkałem go jeszcze, ale jestem pewien, że po wyjściu z więzienia, już nigdy nie popełni morderstwa. 43 00:13:35,000 --> 00:13:49,800 Ma już ten poziom szacunku do siebie, że wie, że nie jest mordercą. Jest osobą, która popełniła morderstwo. Ale nie jest mordercą. A wy? Co takiego zrobiliście? Skłamaliście? Czy to znaczy, że jesteście kłamcami? Zrobiliście coś źle? 44 00:13:50,000 --> 00:14:06,800 Czy to znaczy, że jesteście głupi? Nie zdaliście z matematyki? Czy to znaczy, że nie umiecie liczyć? To znaczy, że nie zdaliście jednego egzaminu, i tyle, a nie, że nie umiecie liczyć. Nieważne, co robimy, czasami inni nas osądzają, 45 00:14:07,000 --> 00:14:23,800 my w to wierzymy i stajemy się więźniami piętna, które dostaliśmy. To nie ma sensu. Jeśli chcemy, żeby ludzie robili dobre rzeczy, zapomnijmy o tych złych i skupmy się na tym, co zrobili dobrego. 46 00:14:24,000 --> 00:14:42,800 To wzmocnienie pozytywne, na pewno o tym słyszeliście. Przede wszystkim powinno się pamiętać o tym, co pozytywne. To samo dotyczy więzień przeszłości. Czy tkwicie w takim więzieniu? Bo zerwaliście z chłopakiem i cierpicie? 47 00:14:43,000 --> 00:15:02,800 Bo zdradziła was żona? Coś nie wyszło w biznesie i straciliście dużo pieniędzy? Chorowaliście na raka albo jakąś inną chorobę? Czy tkwicie w więzieniu przeszłości tak mocno, że nie możecie się uwolnić? 48 00:15:03,000 --> 00:15:26,800 Przeszłość to więzienie, które ludzie dla siebie budują, ale drzwi jego celi są zawsze otwarte. Możesz wyjść kiedykolwiek chcesz. Ale problem z przeszłością polega na tym, że przywiązujemy się do niej i budujemy na jej podstawie swoją tożsamość, 49 00:15:27,000 --> 00:15:47,800 a przez odejście od przeszłości, wybaczenie i uwolnienie się są równie trudne jak wyjście z więzienia dla człowieka, który przesiedział tam dwadzieścia lat. Ludzie boją się wolności i często nie umieją uwolnić się od takich rzeczy jak żal i złość. 50 00:15:48,000 --> 00:16:09,800 Nie dlatego, że nie chcą, ale dlatego, że boją się wolności. I dlatego tkwimy w więzieniach przeszłości. Każdy z was przeżył coś niedobrego, każdy spotkał ludzi, którzy go rozgniewali i którym nie umie wybaczyć. 51 00:16:10,000 --> 00:16:30,800 Możemy wybaczyć każdemu, jeśli tylko wiemy, jak to zrobić. W takim razie jak to się robi? Jak można się uwolnić od więzienia przeszłości, szczególnie od gniewu wobec innych ludzi? Albo poczucia winy, albo żałoby, która jest złością na życie. 52 00:16:31,000 --> 00:16:49,800 Bo jeśli ktoś, kogo kochasz zginął tragicznie. Jak można się od tego uwolnić? Użyję porównania do współczesnego systemu więziennego: możesz skorzystać z przepustki. Czyli z tymczasowego zwolnienia. 53 00:16:50,000 --> 00:17:12,800 Kiedy zbliża się koniec wyroku, można wyjść na kilka dni i na przykład przyjść do nas na odosobnienie w Jhana Grove. Można tam spotkać wielu morderców i gwałcicieli – albo raczej ludzi, którzy popełnili morderstwa i gwałty. 54 00:17:13,000 --> 00:17:24,800 Są ludzie, którzy wychodzą na przepustkę i pomagają w naszym ośrodku medytacyjnym. Nie mówię ludziom, co zrobili, dopóki ich nie poznają. Kiedy ich poznają, myślą, że to bardzo mili ludzie. 55 00:17:25,000 --> 00:17:42,800 A kiedy się dowiadują, jakie przestępstwa popełnili, to zaczynają rozumieć, co to znaczy, że popełnione morderstwo nie czyni cię mordercą i widzą, że to naprawdę dobrzy ludzie. To niesamowite, prawda? Dzieje się tak, bo zaczynamy widzieć osobę, nie tylko uczynek. 56 00:17:43,000 --> 00:18:01,800 Możemy również uwolnić się od więzienia przeszłości jeśli pozwolimy sobie wyjść na przepustkę. W tym pomaga na przykład medytacja. To przepustka od przeszłości. Jeśli uwolnisz się od przeszłości – tylko na pół godziny 57 00:18:02,000 --> 00:18:22,800 i poczujesz jak to jest, kiedy nie musisz się już tak złościć, czuć winnym, albo być w żałobie po tym, co się stało. Uwalniasz się, i widzisz, jak to jest nie tkwić już w przeszłości, a zamiast tego znaleźć się w chwili obecnej. 58 00:18:23,000 --> 00:18:36,800 Jak już przyzwyczaisz się do wychodzenia na przepustkę, to, krok po kroku, strach przed uwolnieniem się znika. Zdajesz sobie sprawę, że możesz być wolny. Ja medytuję już od wielu lat 59 00:18:37,000 --> 00:18:55,800 i tak łatwo przychodzi mi uwolnienie się od przeszłości, że czasem przychodzicie do mnie i pytacie, czy was pamiętam, a jeśli nie widziałem się z wami tego samego dnia to pewnie już was nie pamiętam, bo nie noszę ze sobą dużego bagażu. 60 00:18:56,000 --> 00:19:19,800 Jeśli spotkaliście mnie kiedyś na lotnisku to wiecie, że to prawda. To mój cały bagaż: jedna zmiana ubrania i parę innych rupieci – to wszystko co zabieram w podróż samolotem, nieważne czy wyjeżdżam na dwa tygodnie czy miesiąc. 61 00:19:20,000 --> 00:19:35,800 To wszystko, czego potrzebuję. A inni mają gigantyczne walizki! Biedacy, ciągle nosicie ze sobą wielkie bagaże! Jeśli umiecie się uwolnić, to tak, jakbyście podróżowali bez ciężkiego bagażu. 62 00:19:36,000 --> 00:19:51,800 Możecie się swobodnie przemieszczać. Dziś nie wysiadłem z samolotu jako pierwszy, ale jako drugi – po prostu wyszedłem z lotniska, nie musiałem czekać na bagaż w długiej kolejce. Podobnie z uwolnieniem się od przeszłości: 63 00:19:52,000 --> 00:20:10,800 zaczynasz czuć się swobodnie i cieszyć się chwilą obecną. Dlaczego poświęcacie obecną radość życia, dla czegoś, co miało miejsce w przeszłości, a czego i tak nie możecie zmienić. Nieważne, co ktoś zrobił, to jego kamma, wy nie możecie tego zmienić; 64 00:20:11,000 --> 00:20:26,800 to, co wy zrobiliście to wasza kamma. To już zamknięte, zakończone. Czy nie możesz się od tego uwolnić? Czasami ludzie mówią, że nie, nie powinno się uwalniać od tych rzeczy. 65 00:20:27,000 --> 00:20:48,800 Ostatnio ktoś powiedział, że powinniśmy pamiętać swoje błędy, żeby się na nich uczyć. Ile razy tego próbowaliście? To nie działa. Najwyższy czas, żeby ludzie zdali sobie sprawę, że uczenie się z przeszłości to wielki mit. 66 00:20:49,000 --> 00:21:09,800 Uczymy się z teraźniejszości. Uczysz się o wiele więcej z tego, co się dzieje teraz, niż z tego, co stało się kiedyś. Jeśli chcesz być szczęśliwy, zdrowy, odnosić sukcesy, to ucz się z chwili obecnej. 67 00:21:10,000 --> 00:21:26,800 Przestań marnować szanse, które daje ci teraźniejszość, roztrząsając rzeczy, które wydarzyły się dawno temu. Uwolnij się a zaczniesz się uczyć. Jeśli jesteś w stanie to zrobić, to uwalniasz się z wielu różnych więzień. 68 00:21:27,000 --> 00:21:58,800 Tylu ludzi latami cierpi przez stratę kogoś, kogo kochali. Widziałem, jak po czterech, pięciu latach nadal płaczą bo ktoś ich zdradził, albo ich firma upadła. Ludzie nie mogą żyć, bo ktoś ich zawiódł i złamał im serce. 69 00:21:59,000 --> 00:22:27,800 W „Wielkich nadziejach” jest taka postać, panny Havisham. Kiedy miała wyjść za mąż jako młoda dziewczyna, jej narzeczony nie pojawił się w kościele. Lata później nadal tkwiła w tym dniu, w pokrytej pajęczynami sali weselnej, której nigdy nie sprzątała. 70 00:22:28,000 --> 00:22:50,800 Zostawiła wszystko tak, jak było w dniu wesela. Była głęboko uwięziona w swojej przeszłości i zrujnowała całe swoje życie przez krzywdę, która ją spotkała, kiedy była młodą kobietą. Dickens świetnie przez to ilustruje to, jak ludzie trafiają do więzień przeszłości. 71 00:22:51,000 --> 00:23:08,800 A powinniśmy się z nich uwalniać. Najpierw spróbuj, jak to jest, kiedy na pół godziny zapomnisz o przeszłości. Potem, krok po kroku, wychodzisz na zewnątrz. Wybaczenie zamiast poczucia winy. 72 00:23:09,000 --> 00:23:22,800 Dlatego mówię, że w ocenianiu ludzi ważny jest margines błędu. Nie wiem, dlaczego ten ktoś to zrobił. To jego kamma, ja nie będę cierpieć przez coś, co zrobił ktoś inny. Nie będę nawet cierpieć przez to, co ja zrobiłem. 73 00:23:23,000 --> 00:23:43,800 Uwolnię się od tego, żeby móc się uczyć z chwili obecnej. To jest pierwsze więzienie, z którego chcę, żebyście się uwolnili. Drugie więzienie to więzienie przyszłości. To niesamowite, jak wiele osób, szczególnie młodych ludzi, boi się globalnego ocieplenia. 74 00:23:44,000 --> 00:24:04,800 Mieliśmy bardzo gorące lato i do tej pory nie spadł deszcz. Czy to początek suszy? Czy właśnie zaczęło się globalne ocieplenie? Czy zostało nam tylko kilka lat? Czy jesteś więźniem lęku przed tym, co może się stać? 75 00:24:05,000 --> 00:24:24,800 Czy boisz się o stan gospodarki, i że stracisz pracę? Szczególnie jeśli pracujesz dla Qantas (Australijskie linie lotnicze). Jeśli tak, to żyjesz w więzieniu strachu i stresu o to, co stanie się w przyszłości. 76 00:24:25,000 --> 00:24:46,800 Czy spotkaliście kiedyś kogoś cierpiącego na zaburzenia lękowe? Ci ludzie żyją w więzieniu, bardziej niż więźniowie Alcatraz. Nie są wolni, nie mogą cieszyć się życiem. Żyją w ciągłym strachu. Jak uwolnić się od przyszłości? 77 00:24:47,000 --> 00:25:00,800 Musicie sobie uświadomić, że to więzienie jest tylko w waszych głowach. Sam zauważyłem, że większość tego, czego się bałem w życiu, nigdy się nie wydarzyła. Nigdy. Zazwyczaj było to coś gorszego. 78 00:25:01,000 --> 00:25:25,800 Nie, żartuję, wcale tak nie było. Mógłbym się stresować, co się stanie z projektem budowlanym w Dhammasara! Cóż, najwyżej nic z niego nie wyjdzie. Kiedy tkwimy w więzieniu przyszłości, to skupiamy się na tym, czego się boimy w przyszłości, 79 00:25:26,000 --> 00:25:42,800 że nie patrzymy na chwilę obecną, kiedy to możemy faktycznie coś zrobić. Ludzie, którzy dużo się martwią o przyszłość, przegapiają chwile, kiedy mają szansę zbudować przyszłość, i zbudować ją dobrze. Lęk przed przyszłością buduje złą przyszłość. 80 00:25:43,000 --> 00:26:00,800 Ale jeśli umiesz uwolnić się z więzienia strachu o przyszłość i po prostu być w chwili obecnej, to niesamowite, ile to może zmienić. Często latam, i zdarza mi się spóźnić na samolot. Czy boicie się spóźnić na samolot? 81 00:26:01,000 --> 00:26:19,800 Patrzycie na zegarek, a tu już tylko pół godziny, a za chwilę dziesięć minut! Kiedyś prawie spóźniłem się na samolot w Singapurze, bo co chwilę ktoś do mnie podchodził z jakimś bardzo ważnym pytaniem dotyczącym medytacji. 82 00:26:20,000 --> 00:26:31,800 Dotarłem na lotnisko kiedy już wzywali mnie przez głośniki! Samolot prawie odleciał bez mnie. A czasami zdarza się, że rzeczywiście nie zdążamy – to nic, przecież możemy lecieć następnego dnia. 83 00:26:32,000 --> 00:26:50,800 To żadna tragedia, nie stresujcie się. Kiedy coś idzie nie tak, życie robi się ciekawe. Spotykamy nowych ludzi, robimy coś innego, jest super. Kiedy wszystko idzie zgodnie z planem, to tak, jakbyśmy wiedzieli, co się wydarzy w ostatnim odcinku telenoweli, 84 00:26:51,000 --> 00:27:11,800 bo ktoś nam powiedział, kto będzie zabójcą i co się stanie. Jeśli nasza przyszłość idzie zgodnie z planem, to życie robi się nudne. Jeśli idziemy na mecz krykieta, wiedząc, kto wygra, to co to za mecz? Bez sensu. Niepewność nadaje życiu smak. 85 00:27:12,000 --> 00:27:31,800 Zamiast się bać i dać się więzić przyszłości, bądźcie wolni. Odrzućcie lęk. To niezwykłe, że kiedy znika lęk, jesteśmy w stanie stworzyć piękną przyszłość. Możemy zrobić wszystko. 86 00:27:32,000 --> 00:27:48,800 Opowiadałem ostatnio w Singapurze, jak kilka lat temu prowadziłem weekendowe odosobnienie w pięknym miejscu w Anglii, zwanym New Forest. Podczas mojego pobytu w tej okolicy, zainteresowałem się historią tego miejsca. 87 00:27:49,000 --> 00:28:09,800 Nazywa się „new”, czyli „nowy”, ale to w Anglii, więc „nowy” znaczy, że ma czterysta lat. Anglia to stary kraj. Czterysta lat temu w tej okolicy było tylko puste wrzosowisko, bo wszystkie drzewa zostały wycięte i zbudowano z nich statki do walki z Hiszpanami. 88 00:28:10,000 --> 00:28:33,800 W Anglii ciągle były jakieś wojny. Ścięto wiele mil kwadratowych lasu. I co zrobiono później? Zasadzono las na nowo. Cztery wieki później nie widać różnicy między naturalnym lasem, a tym pięknym parkiem narodowym, który został zasadzony sztucznie. To daje mi nadzieję. 89 00:28:34,000 --> 00:28:51,800 Pamiętam też, jak, mieszkając w młodości w Londynie – urodziłem się i dorastałem na przedmieściach niedaleko Shepherd’s Bush, więc mówię ludziom w Australii, że jestem z buszu, bo dorastałem w Bush. 90 00:28:53,000 --> 00:29:10,800 Oni na to: „wow, w którym? W Victorii czy gdzieś na północy, albo na wschodzie?” A ja: „nie, w Shepherd’s Bush”. W każdym razie pamiętam, jak, jako chłopiec chodziłem wzdłuż Tamizy i widziałem te wszystkie znaki: 91 00:29:11,000 --> 00:29:29,800 jeśli wpadniesz do wody, zadzwoń po karetkę i jedź do szpitala”. Tamiza była niewiarygodnie zanieczyszczona. Nie można było w niej pływać ani łowić ryb – zresztą w ogóle nie było w niej ryb. Śmierdząca rzeka, tak zanieczyszczona, że aż ustawiono znaki ostrzegawcze. 92 00:29:30,000 --> 00:29:59,800 „Jeśli wpadniesz, od razu dzwoń po pogotowie, nie ma żartów”. A teraz są tam ryby i woda jest czysta. Wiecie jak to zrobili? To było bardzo ciekawe: wprowadzono przepis dla wszystkich firm i gospodarstw, i każdego, kto korzystał z wody z rzeki: 93 00:30:00,000 --> 00:30:21,800 rura doprowadzająca wodę z Tamizy musiała się znajdować za rurą odprowadzającą, idąc z prądem. Innym słowy, to, co z niej wypływało, wpływało z powrotem. To był bardzo prosty przepis, dzięki któremu ludzie musieli oczyścić rzekę. 94 00:30:22,000 --> 00:30:30,800 Proste rozwiązanie, za pomocą którego rozwiązano problem zanieczyszczenia. Lubię opowiadać tą historię, bo pokazuje ona, że nadal istnieje coś takiego jak nadzieja. Rzeczy da się naprawić. 95 00:30:31,000 --> 00:30:46,800 Można wyleczyć raka, życie może wrócić do normy, niezależnie od tego, co się stało z twoją karierą. Mówię o tym, dlatego, że jeśli się boimy to tworzymy dla siebie więzienie, w którym nie możemy żyć i odnieść sukcesu, 96 00:30:47,000 --> 00:31:07,800 więc proszę, uwolnijcie się od negatywnego myślenia o przyszłości, zwanego strachem. Od jakich innych więzień można się uwolnić? Wspominałem już o wolności od etykietek. „Jesteś przestępcą.” „Jesteś głupi.” 97 00:31:08,000 --> 00:31:28,800 Czy słyszeliście kiedyś od kogoś te słowa? Kiedy pracowałem jako nauczyciel, wykonałem eksperyment: uczyłem między innymi klasę mat-fiz. Przejrzałem ich wyniki z zeszłego roku i dowiedziałem się, który uczeń był najgorszy z matematyki. 98 00:31:29,000 --> 00:31:48,800 Chciałem się dowiedzieć, czy po prostu był kiepski z matematyki, czy był w stanie się nauczyć. Więc na każdej lekcji z tą klasą podchodziłem do tego ucznia i pytałem, czy wszystko rozumie i zachęcałem go do pracy, 99 00:31:49,000 --> 00:32:04,800 a pod koniec lekcji tłumaczyłem mu jeszcze raz to, z czym miał trudność. Ciągle zachęcałem go do nauki, i pod koniec roku ten uczeń był najlepszy z matematyki w swojej klasie. Wyciągnąłem go z najgorszych wyników na najlepsze, 100 00:32:05,000 --> 00:32:26,800 bo chciałem udowodnić samemu sobie, że to jest możliwe. Jeśli wierzysz, że nie możesz czegoś zrobić, to tego nie zrobisz. Jeśli nie jesteś więźniem tych łatek: „głupi”, „słaby z matematyki”, „kiepski muzyk” – jeśli w nie wierzysz, to budujesz więzienie. 101 00:32:27,000 --> 00:32:43,800 Jest taki facet, też buddysta, z Nowej Zelandii, który w wieku sześćdziesięciu pięciu lat zaczął grać na wiolonczeli. Teraz gra w orkiestrze. Takich ludzi podziwiam: tych, którzy mówią sobie, że nie ma nic, czego nie mogą zrobić. 102 00:32:44,000 --> 00:33:01,800 Mówią: „spróbuję i zobaczę, co z tego wyjdzie”. Oni nie są w więzieniu. Swobodnie rozwijają się i robią to, co chcą robić. Niestety, wiele osób jest uwięzionych przez choroby psychiczne. 103 00:33:02,000 --> 00:33:27,800 Kiedy ktoś przychodzi do mnie, na przykład rodzic z dzieckiem z ADD, to pytam: „co powiedział psycholog?” Dziecko nie ma ADD. Dziecko nie jest chore na ADD. Dziecko jest osobą, która co jakiś czas ma objawy ADD. 104 00:33:28,000 --> 00:33:47,800 Nie ma czegoś takiego jak schizofrenik. Są osoby, które mają epizody schizofrenii. To nie jedyne cegły w ścianie. Mówię o tym, bo – ciągle wspominam o Singapurze, to pewnie dlatego, że wczoraj tam byłem 105 00:33:48,000 --> 00:34:07,800 odwiedziłem kiedyś Instytut Zdrowia Psychicznego w Singapurze i wygłosiłem wykład, po którym podszedł do mnie pewien profesor, podziękował mi za wystąpienie i zapytał, czy mógłbym przyjść pobłogosławić jego oddział. 106 00:34:08,000 --> 00:34:27,800 Zapytałem, jaki to oddział; powiedział, że to oddział schizofrenii. Zapytałem, jak leczy schizofreników, a on się uśmiechnął i powiedział: „tak jak pan mówił na wykładzie – nie leczę schizofrenii; leczę całą resztę pacjenta.” 107 00:34:28,000 --> 00:34:45,800 To zrobiło na mnie wielkie wrażenie. Uniosłem ręce w geście szacunku dla jego mądrości. Ten lekarz, który był chrześcijaninem, zrozumiał to, czego wielu nie widzi: nie ma „schizofreników”. Są osoby, które miewają objawy schizofrenii. 108 00:34:46,000 --> 00:34:58,800 Jeśli nazywasz siebie schizofrenikiem, zamykasz się w więzieniu choroby psychicznej, z którego nie ma wyjścia. Jeśli mówisz, że jesteś osobą z epizodami schizofrenii, to zostawiasz otwarte drzwi, drogę ucieczki. 109 00:34:59,000 --> 00:35:11,800 Nadal jest jakaś inna część ciebie, coś poza dwoma złymi cegłami w murze. Widzisz pozostałe cegły. Wiecie, co ten lekarz jeszcze powiedział? Zapytałem go jakie wyniki przynosi jego metoda. 110 00:35:12,000 --> 00:35:29,800 Znowu się uśmiechnął i powiedział: „zdecydowanie lepsze niż tradycyjne metody leczenia schizofrenii”. Wspaniała historia. Wiele osób przychodzi do mnie i mówi o swoich chorobach, o depresji , o raku. 111 00:35:30,000 --> 00:35:45,800 Ile razy powiedziałem wam: „bardzo dobrze”? „O czym mówisz, Ajahn Brahm? Jakie ‘bardzo dobrze’? Moja matka właśnie umarła, jestem w żałobie, a Ty ‘bardzo dobrze’!” Chcę skierować waszą uwagę na tą część was, która nie jest w żałobie. 112 00:35:46,000 --> 00:36:05,800 Na resztę waszego życia – nie na tą część, która cierpi, bo umarła twoja matka. Kiedy przychodzi z depresją albo ADD, to też wolę rozmawiać o jego innej stronie. Która nie ma depresji, ADD, albo zaburzeń lękowych. 113 00:36:06,000 --> 00:36:17,800 Ta strona nadal jest, nie widzicie? Kiedy umiesz to zobaczyć, to ta część ciebie rośnie i wychodzisz z więzienia etykiet, w którym umieścili cię inni ludzie. 114 00:36:18,000 --> 00:36:40,800 Niestety, w naturze lekarzy i psychologów jest przypinanie ludziom tych łatek, bo tak jest łatwiej, ale zapytajcie jakiegokolwiek psychologa, a powie ci, że nie ma dwóch takich samych osób z zaburzeniami dwubiegunowymi. 115 00:36:41,000 --> 00:37:00,800 To tylko ogólny, luźny opis. A kiedy mówimy, że ktoś jest dwubiegunowy, to ktoś sprawdza definicję, mówi: „wow, to o mnie” i staje się dwubiegunowy. Ilu z was czyta horoskopy? Czytamy, że w tym miesiącu przytrafi nam się to i to 116 00:37:01,000 --> 00:37:11,800 i wtedy rzeczywiście się przytrafia. To wy sprawiacie, że to się dzieje. To niezwykłe, jak wiara może sprawić, że coś się stanie, i że stajemy się tym, czym wierzymy, że jesteśmy. Tak jak te dzieci z klasy B. 117 00:37:12,000 --> 00:37:31,800 Jak można się uwolnić od chorób psychicznych? Jak można wyjść z tego więzienia? Rozumiecie, co mam na myśli? Nie chcę powiedzieć, że macie przestać brać leki. Bierzcie leki – ja też czasem biorę aspirynę albo panadol, jeśli boli mnie głowa. 118 00:37:32,000 --> 00:37:50,800 Ale nie myślę, że cały czas boli mnie głowa. Boli tylko czasami. Teraz rozumiecie, jak powstają te więzienia. Ostatni rodzaj więzienia, jakie sobie możemy stworzyć, to jedna z historii, którą bardzo lubię opowiadać na odosobnieniach. 119 00:37:51,000 --> 00:38:12,800 Ludzie często nie rozumieją, co oznacza prawdziwa wolność. Ciągle próbują się naprawić, ulepszyć, zmienić. Bo jak tylko się zmienię i stanę się lepszy, to uwolnię się od wszystkich problemów! Spędzacie całe życie próbując się ulepszyć i umieracie nie osiągnąwszy celu. 120 00:38:15,000 --> 00:38:31,800 Jak można się uwolnić od więzienia potrzeby stania się kimś innym? Lubię opowiadać tę historię, ale będę się streszczać. Jeden z naszych mnichów prowadził warsztaty w więzieniu 121 00:38:32,000 --> 00:38:45,800 i po paru tygodniach więźniowie po spotkaniu poprosili, żeby jeszcze trochę z nimi został. Pytali, jak wygląda życie w klasztorze buddyjskim. Nie będę wchodził w szczegóły, bo wiele razy już opowiadałem tą historię, 122 00:38:46,000 --> 00:39:08,800 ale kiedy więźniowie usłyszeli, jak surowe są warunki z klasztorze – spanie na podłodze, wstawanie o czwartej nad ranem – muszę opowiedzieć ten żart: wstawanie o czwartej, w klasztorze Bodhinyana, to kwestia wyboru: jeśli chcesz, możesz zawsze wstać wcześniej. 123 00:39:09,000 --> 00:39:26,800 To cały twój wybór, później wstawać nie można. Więźniowie powiedzieli, że wstają około szóstej, ale nie o czwartej; mnisi muszą medytować i nie mają telewizora, a w więzieniach są telewizory; 124 00:39:27,000 --> 00:39:56,800 na śniadanie w klasztorze zazwyczaj mamy miseczkę owsianki, i kubek herbaty, i tyle. A w więzieniu dostają naleśniki, gofry, boczek, jajka, są wegańskie i wegetariańskie opcje, mnóstwo różnych owoców, płatki kukurydziane, muesli – co tylko chcesz. 125 00:39:57,000 --> 00:40:17,800 Owsianka też jest, i różne kluski, dim sum – w więzieniu możesz dostać, co tylko chcesz. Nie tak jak w klasztorze. W klasztorze się pracuje – i mnisi, i mniszki równie dużo pracują. Więźniowie nie pracują tak ciężko. 126 00:40:18,000 --> 00:40:42,800 Lunch dostajemy w jednej misce i wszystko się miesza. Kiedyś lody truskawkowe wymieszały mi się ze spaghetti. Albo budyń z curry. Wy też tak macie? Nie? To jeszcze będziecie mieć, poczekajcie. 127 00:40:43,000 --> 00:41:04,800 To jest okropne. W więzieniu dostają tackę z przegródkami, ale nie w klasztorze, u nas jest wszystko na raz. Więźniowie pytali, co jeszcze robimy. Czy uprawiamy jakieś sporty? Nie możemy uprawiać sportów. 128 00:41:05,000 --> 00:41:20,800 Ludzie pytają, dlaczego: to dlatego, że jesteśmy pełni współczucia. Przegrywalibyśmy, bo nie chcielibyśmy sprawić przykrości przeciwnej drużynie. Popołudnia spędzamy na medytacji. „A co jecie na kolację?” Nie jemy kolacji. 129 00:41:21,000 --> 00:41:39,800 W więzieniu jest kolacja i znowu można zjeść co się chce. „Jeśli nie jecie kolacji, to co robicie wieczorem? Gracie w karty?” Nie, dalej medytujemy. „O której chodzicie spać?” Ja zazwyczaj chodzę spać około dziesiątej i śpię na podłodze. 130 00:41:40,000 --> 00:41:54,800 Wielu z was widziało moją celę w Bodhinyana, widzieliście, że śpię na podłodze. W więzieniu nawet mordercy dostają pryczę, materac i poduszkę, ale ja nie. 131 00:41:55,000 --> 00:42:20,800 Jeden z tych więźniów był tak zadziwiony tym, jak surowe jest życie w klasztorze, i jak komfortowe są warunki w więzieniu, że zapomniał, gdzie się znajduje i powiedział: „okropny ten wasz klasztor, jeśli chcesz, proszę zostań tutaj”. 132 00:42:23,000 --> 00:42:42,800 To było zabawne, ale zacząłem się potem zastanawiać, jaka jest różnica między więzieniem a klasztorem? To jest puenta tej historii. Jest lista oczekujących na wstąpienie do klasztoru Bodhinyana. 133 00:42:43,000 --> 00:42:54,800 Jest na niej około siedemnastu osób, i jeszcze jeden chętny w Hong Kongu. Jest zdecydowany. Gdybym mu dziś powiedział, że może wstąpić, przyjechałby od razu i został mnichem. Jest kolejka osób chcących wstąpić do klasztoru; 134 00:42:55,000 --> 00:43:08,800 podobną listę mają w Dhammasara. Około dziesięć kobiet, które próbują się dostać do klasztoru mniszek. Ile osób próbuje się dostać do więzienia? Nie ma listy oczekujących. Wszyscy chcą się wydostać. 135 00:43:10,000 --> 00:43:28,800 Dlaczego tak jest? Jaka jest różnica pomiędzy klasztorem a więzieniem? Różnica polega na tym, że ludzie są w klasztorze, bo tego chcą; ludzie w więzieniu nie chcą tam być. I to jest definicja więzienia: każde miejsce, w którym nie chcesz być, to więzienie. 136 00:43:30,000 --> 00:43:43,800 W życiu jest dużo więzień. To jest najbardziej istotna część tego, o czym dzisiaj mówię: jeśli siedzisz tutaj, ale chcesz się wydostać, to ta sala jest teraz twoim więzieniem. Bo nie chcesz tu być. 137 00:43:44,000 --> 00:44:02,800 Jeśli jesteś w związku, w którym nie jesteś szczęśliwy i chcesz się wydostać, to ten związek jest dla ciebie więzieniem. Nie chcesz w nim być, więc jest więzieniem. Jeśli nie znosisz swojej pracy, to twoje biuro jest twoim więzieniem. 138 00:44:03,000 --> 00:44:26,800 Również jeśli żyjesz w starym, chorym ciele i nie chcesz już w nim być, to to ciało jest twoim więzieniem. Jeśli jesteś młody, ale chorujesz, to jesteś w więzieniu. Jak można uciec z więzień, które budujemy w życiu? To łatwe: nie musisz zmieniać partnera. 139 00:44:27,000 --> 00:44:46,800 Zamiast tego zacznij chcieć z nim być. A wtedy twój związek przestanie być więzieniem; będziesz chciał w nim być. Nieważne, jaki jest twój partner – w klasztorze też są ascetyczne warunki, ale chcemy tam być i cenimy to miejsce, dlatego nie jest dla nas więzieniem. Jesteśmy wolni. 140 00:44:47,000 --> 00:45:01,800 Podobnie ze starym ciałem: chcesz w nim być, czy chcesz być gdzieś indziej? Jeśli chcesz być gdzieś indziej, to twoje ciało staje się więzieniem. Dlatego zawsze mówię lekarzom i psychologom: nie próbujcie kogoś wyleczyć. 141 00:45:02,000 --> 00:45:20,800 Otoczcie go opieką. A wtedy dojdzie do uzdrowienia. Opiekowanie się polega na zaakceptowaniu człowieka takim, jakim jest. Zamiast próbować go zmienić. Ilu z was próbowało „wyleczyć” partnera? I jak wam poszło? 142 00:45:21,000 --> 00:45:35,800 W ten sposób można zrujnować związek. Otoczcie ich troską, zamiast próbować ich leczyć ze złych przyzwyczajeń. Otoczcie ich troską. A wtedy zaczniecie być w tych związkach szczęśliwi. Twój związek nie jest więzieniem. 143 00:45:36,000 --> 00:45:50,800 To samo dotyczy pracy, albo siedzenia tutaj, w tej sali. Jeśli jesteście tu szczęśliwi, to znaczy, że jesteście wolni, nie jesteście w więzieniu. Zmieńcie podejście. Zacznijcie chcieć tu być, a będziecie wolni. 144 00:45:51,000 --> 00:46:07,800 To ważna nauka, bo jest mnóstwo więzień w życiu, a wystarczy tylko zmienić swoje podejście, żeby poczuć się wolnym. Czy chcecie być wolni? Poznać, jak powiedział Buddha, smak wolności? 145 00:46:10,000 --> 00:46:33,800 Zacznijcie chcieć być tu, gdzie jesteście, z kim jesteście, tak, że przestaniecie pragnąć być gdziekolwiek indziej niż tu. I wtedy staniecie się wolni. W ten sposób medytuję: siadam i nie martwię się tym, jak się czuję. Zmęczony? Niespokojny? 146 00:46:34,000 --> 00:46:50,800 Nieważne, co czuję, cieszę się, że tu jestem – tak tworzę swoją wewnętrzną wolność. Nie przez zmienianie rzeczy, ale przez radość z tego, gdzie jestem. Nie przez próby uzdrowienia rzeczy, ale przez otaczanie ich troską i radość z tego, gdzie jestem. 147 00:46:51,000 --> 00:47:14,800 Nie próbujcie zmienić swoich dzieci; kochajcie je takimi, jakie są. Cieszcie się, że są. Na tym polega wolność. To prosta nauka. A my tworzymy tyle więzień, zawsze chcąc być gdzieś indziej. W szczególności pamiętajcie tę naukę na łożu śmierci. 148 00:47:15,000 --> 00:47:34,800 Śmierć może być nieprzyjemna, bolesna, tragiczna, ale jeśli chcecie być wolni w tej ostatniej chwili, to nawet jeśli nie będziecie mogli zmniejszyć cierpienia, ani zmienić faktu, że umieracie, ale postarajcie się chcieć być w tym miejscu. 149 00:47:35,000 --> 00:47:44,800 Zmieńcie swoje podejście, a wtedy wasze ostatnie chwile nie staną się więzieniem. Będziecie mieli do dyspozycji tyle wolności ile będziecie chcieli. 150 00:47:45,000 --> 00:48:06,800 Bardzo łatwo jest zrozumieć, co znaczy radość z tego, gdzie się jest, jeśli zrozumiemy, jak można uciec z więzienia. Bądźcie szczęśliwi tu, gdzie jesteście, a to miejsce przestanie być więzieniem. Będziecie wolni. Wreszcie wyjdziecie z więzień życia. Dziękuję. 151 00:48:07,000 --> 00:48:13,800 Sadhu! Sadhu! Sadhu! 152 00:48:14,000 --> 00:48:37,800 No dobrze, teraz czas na pytania, komentarze i zażalenia. Najpierw z zagranicy. OK, mamy Sri Lankę, Dubaj i Belgię. Gdziekolwiek nie pojadę – jak na przykład ostatnio w Tajlandii, ktoś powiedział mi, że mnóstwo ludzi u nich słucha transmisji z tych spotkań; 153 00:48:38,000 --> 00:48:53,800 tak samo w Hongkongu. W zeszłym roku było 40-50 tysięcy pobrań. Nie wiem, ile osób ściąga pojedyncze filmiki, ale ludzie słuchają nas na żywo! I zadają pytania. 154 00:48:54,000 --> 00:49:04,800 Na początek Sri Lanka: „Co możesz poradzić rodzicom i nauczycielom, którzy często uczą dzieci, jak budować więzienia i jak budować je tak, żeby się nie zawaliło?” 155 00:49:05,000 --> 00:49:27,800 To kwestia zmiany podejścia. Czasami zmiana perspektywy uświadamia nam, co robiliśmy - budowaliśmy więzienie z żałoby, z przeszłości; ktoś cię skrzywdził, złamał ci serce, ale proszę, nie zamykaj się w tym jak w więzieniu. 156 00:49:28,000 --> 00:49:43,800 Naucz się chcieć być tam, gdzie jesteś. Pozwól rzeczom się dziać i innym rzeczom z nich wyrastać. Gnój przeszłości jest nawozem, pamiętacie? Tak się przestaje budować więzienia. Czujesz się wolny i chcesz być tam, gdzie jesteś. Nauczcie tego dzieci. 157 00:49:44,000 --> 00:50:05,800 Kiedy byłem w Hongkongu, rozmawialiśmy o „matkach tygrysicach” – pamiętacie te artykuły o „matkach tygrysicach”? „Matki delfiny” są lepsze: bawcie się ze swoimi dziećmi, bądźcie blisko nich, a wasze dzieci będą o wiele bardziej udane. 158 00:50:06,000 --> 00:50:19,800 Socjologia i psychologia przebadały te mechanizmy i stwierdziły, co działa, a co nie. To zresztą można wyczuć intuicyjnie: jeśli bardzo surowo wychowujesz dzieci, to OK, będą mieć dobre oceny, ale nie rozwiną się emocjonalnie. 159 00:50:20,000 --> 00:50:41,800 Jak Daniel Goleman napisał w swojej książce, „Inteligencja emocjonalna”, dbajcie o emocje swoich dzieci, a będą szczęśliwe i odniosą sukces. Tak robią delfiny: bawią się ze swoimi młodymi, spędzają z nimi dużo czasu i ich młode wyrastają na porządne delfiny. 160 00:50:45,000 --> 00:51:03,800 Jeśli chcesz powstrzymać innych przed budowaniem więzień, wiedz, czym jest więzienie. A wtedy zdasz sobie sprawę, ile więzień sobie zbudowałeś. Kiedy ostatnio zbudowałem sobie więzienie, byłem w Indonezji, gdzie jestem dobrze znany. 161 00:51:04,000 --> 00:51:21,800 Prowadziłem spotkanie dla około pięciu tysięcy ludzi, po którym wielu z nich ustawiło się w kolejce po autograf i zdjęcie. Trwało to około dwóch godzin, przez które nie robiłem nic innego poza podpisywaniem książek, uśmiechaniem się do zdjęcia, 162 00:51:22,000 --> 00:51:40,800 podpisywaniem kolejnej książki, podpisywaniem, uśmiechaniem. Po godzinie straciłem cierpliwość i zacząłem się zastanawiać, po co to robię. Nie po to jestem mnichem! Nie to chciałem robić, nie miałem tego w umowie, nie chcę tu być! 163 00:51:41,000 --> 00:51:59,800 A potem zdałem sobie sprawę, że właśnie zbudowałem sobie więzienie. Jako, że uczę innych, to uczę się też sam, i praktykuję to, czego uczę, więc uświadomiłem sobie, że zamknąłem się w więzieniu. Zmieniłem to: postanowiłem, że chcę tam być i będę przeżywać to z radością. 164 00:52:00,000 --> 00:52:19,800 Podpisuję książki i będę się szeroko uśmiechać, a nie tylko udawać. I dzięki temu przez pozostałe dwie godziny świetnie się bawiłem i czułem, że dobrze spędzam czas – bo byłem wolny, i cieszyłem się, że tam jestem. 165 00:52:20,000 --> 00:52:36,800 Trzeba uważać. Jeśli chcesz być gdzieś indziej, to nie jesteś wolny, nie cieszysz się życiem. I tak musisz być tam, gdzie jesteś. Nie masz innego wyboru. Więc postanowiłem rozebrać to więzienie, w którym się zamknąłem. 166 00:52:37,000 --> 00:52:53,800 Pytanie z Dubaju: „Chcę zapytać o coś związanego z więzieniem lęku. Wybieram się do Bhutanu, ale boję się lotu samolotem, jako że lotnisko Paro należy do najniebezpieczniejszych na świecie. Mam rodzinę na utrzymaniu, więc boję się ryzykować; czy to już więzienie, czy uzasadniony lęk?” 167 00:52:54,000 --> 00:53:12,800 Miesiąc temu byłem na lotnisku Paro w Bhutanie. Nie ma się czego bać, to ekscytujące. To niesamowite: kiedy samolot podlatuje do lotniska – a to jest w Himalajach, a to naprawdę wysokie góry, nie jakaś tam ośla łączka 168 00:53:19,000 --> 00:53:44,800 i samolot musi wylądować w dolinie, a tam jest dużo dolin wijących się pomiędzy szczytami. Lądowanie jest niesamowite, to najlepsza część podróży: wyglądasz przez okno i widzisz górę wysoko ponad poziomem samolotu; po drugiej stronie też. 169 00:53:45,000 --> 00:53:58,800 Samolot leci przez dolinę i musi się przechylić o dziewięćdziesiąt stopni w jedną stronę, a potem w drugą, i żeby wylądować, obniża się krążąc po dolinie, a i tak podchodzi do lądowania pod dość ostrym kątem. 170 00:53:59,000 --> 00:54:22,800 Samoloty mają specjalne silniki, wyprodukowane przez Airbus, o podwójnej mocy, żeby mogły manewrować na tym lotnisku. Taki lot to świetna zabawa; za nic bym tego nie przegapił. Agnes z Dubaju: leć do Bhutanu, to świetna zabawa. 171 00:54:23,000 --> 00:54:43,800 Poza tym: ja tam byłem, więc to lotnisko jest teraz pobłogosławione. Więc będziesz zupełnie bezpieczna. Niektórzy ludzie boją się latania, przez co nie mogą odwiedzić rodziny za granicą – to jest więzienie. 172 00:54:44,000 --> 00:55:00,800 Tak samo z przyszłością: może być fajna, to zależy od waszego podejścia; jeśli szukamy niebezpieczeństwa, to będziemy je widzieć. A jeśli szukasz zabawy, to ją właśnie znajdujesz. Tak się wychodzi z więzienia lęku: przez osłabianie go. 173 00:55:01,000 --> 00:55:21,800 Zmień swoje spojrzenie, naucz się bawić tym, czego się boisz, a lęk zniknie. Ze wszystkich więzień na świecie, więzienie strachu jest prawdopodobnie najbardziej zaludnione. Ile ludzi się boi? Młodzi boją się zaprosić kogoś na randkę. 174 00:55:22,000 --> 00:55:35,800 Ktoś wam się podoba, ale przychodzicie do mnie, bo nie wiecie, czy będziecie umieli się z kimś umówić. Spróbujcie! Jeśli podoba ci się jakiś chłopak, chciałabyś z nim spędzić trochę czasu, to spróbuj. Nie bój się. Kto wie, co z tego wyjdzie. 175 00:55:36,000 --> 00:55:45,800 Albo możliwości w biznesie: trafia się jakaś okazja, a ktoś z niej nie korzysta; później zastanawia się, dlaczego tego nie zrobił. Wszystko przez strach. Czy to wyjazd za granicę, czy medytacja, 176 00:55:46,000 --> 00:56:01,800 czy decyzja o zostaniu mnichem – nie bójcie się. To dobra droga w życiu, spróbujcie! Albo lepiej nie, lista oczekujących jest długa. Ostatnie pytanie, z Belgii: „mam czterdzieści pięć lat i czuję, że tkwię w miejscu. 177 00:56:02,000 --> 00:56:17,800 Doświadczyłam wielu traum i krzywd. Czuję, że się duszę i nie wiem, co zrobić. Czy uważasz, że ogolenie głowy i zostanie bhikkhuni za atrakcyjne rozwiązanie?” Tak, bhikkhuni są atrakcyjne. Łysa głowa jest sexy. 178 00:56:25,000 --> 00:56:41,800 Ale mówiąc poważnie, piszesz, że doświadczyłaś wielu traum i krzywd. OK, ale po co nadal o tym myśleć? Doświadczyłaś wielu krzywd, ale za każdym razem, kiedy o tym myślisz, pozwalasz się ranić na nowo. 179 00:56:42,000 --> 00:57:03,800 Ktoś cię zdradza: ojej, dlaczego to zrobił, nie powinien tego robić. Za każdym razem, jak to wspominasz, jesteś krzywdzona na nowo. Twój chłopak cię zdradził, śpiąc z twoją przyjaciółką. Po co dalej o tym myśleć? To oni, nie ty, zrobili coś złego. 180 00:57:04,000 --> 00:57:30,800 Po co pozwalać się dalej ranić? Jeśli spojrzy się na to w ten sposób, można dostrzec jak irracjonalne jest takie myślenie. Trzeba uwolnić się od takich rzeczy i nie pozwolić im wywoływać w sobie złości. Uwolnię się. Będę wolny. Pokaże im. Ostatecznie -zrób im to na złość. 181 00:57:34,000 --> 00:57:53,800 Doświadczyłaś traumy i cierpienia, ale jeśli myślisz, że to określa, kim jesteś, jeśli przez to uważasz się za człowieka klasy B – piszesz, że chcesz zostać bhikkhuni, więc jesteś kobietą – jeśli myślisz, że jesteś kobietą klasy B, to nią się właśnie stajesz. 182 00:57:54,000 --> 00:58:08,800 A trauma ciągle powraca, bo wydaje ci się, że tym właśnie jesteś. Proszę, nie definiuj tego, kim jesteś na podstawie dwóch złych cegieł w murze. Albo nawet na podstawie dziewięciuset dziewięćdziesięciu ośmiu złych cegieł. 183 00:58:09,000 --> 00:58:20,800 Zobacz te dobre cegły i użyj ich do zdefiniowania kim jesteś. Nie ma kogoś takiego jak morderca; są ludzie, którzy popełnili morderstwo, ale to, kim są, nie ogranicza się do tego. 184 00:58:21,000 --> 00:58:35,800 Jesteś czymś więcej niż trauma i ból, którego doświadczyłaś, i którego miałaś dużo, ale nie ograniczasz się do tego. Skup się na innej części siebie – tak jak ze skupianiem się nie na schizofrenii, ale na innych częściach osobowości człowieka. 185 00:58:36,000 --> 00:58:51,800 Jeśli będziesz umieć skupiać się na tych aspektach twojego życia, które nie były bolesne – a miałaś mnóstwo takich doświadczeń – to przestaniesz się dusić i odetchniesz wolnością. 186 00:58:52,000 --> 00:59:00,800 Wyjdziesz z więzienia. Uda ci się. Mam nadzieję, że to, co powiedziałem, będzie pomocne. Czy są jakieś pytania z sali? 187 00:59:18,000 --> 00:59:48,800 …wydaje się, że ludzie temu zaprzeczają, albo po prostu nie są tego świadomi i wiele osób nie traktuje tego poważnie. Mamy bardzo poważanych mnichów Mahajany, którzy głoszą, że światu zostało tylko sto lat. Czy powinniśmy wziąć głęboki wdech i przyznać, że to koniec rasy ludzkiej? 188 00:59:49,000 --> 00:59:55,800 To jest więzienie strachu przed tym, co się stanie w przyszłości. 189 00:59:56,000 --> 01:00:12,800 Myślę, że to więzienie brania poważnie takich przepowiedni. Bo przecież młodzi ludzie chcą żyć, a jeśli są mnisi, którzy otwarcie głoszą takie rzeczy – zakładam, że wiesz o kim mówię 190 01:00:13,000 --> 01:00:29,800 to to bardzo poważny problem, a wydaje się, że nie jest traktowany poważnie. Czy to zgodne z buddyjską ścieżką, żeby przyjmować, że świat skończy się za sto lat i nie przejmować się tym? 191 01:00:30,000 --> 01:00:44,800 Nie chodzi nawet tylko o młodych ludzi – wielu z nas w ciągu stu lat ponownie przyjdzie na świat i będziemy świadkami tego, co się wydarzy. Wrócimy na ten świat. Mówiłem o tym kilka dni temu: 192 01:00:45,000 --> 01:01:08,800 gdybyśmy tylko uwierzyli w reinkarnację – a są naprawdę mocne dowody – i gdyby ludzie zrozumieli, że wrócą, że pan Abbott wróci do Australii i będzie musiał żyć z konsekwencjami tego, co dziś robi. 193 01:01:09,000 --> 01:01:31,800 Zastanawiam się, czy teraz robimy wystarczająco, żeby do tego nie doszło, i żebyśmy nie musieli przyjść ponownie na świat i patrzeć, jak nasi bliscy umierają, i tak dalej. Czy nie lepiej zająć się ochroną środowiska, zamiast po prostu pozwolić, żeby te prognozy się sprawdziły? 194 01:01:32,000 --> 01:01:47,800 Dokładnie. Ale zastanawiam się, dlaczego to się dzieje? Dlaczego ludzie zaprzeczają faktom? Co jest tutaj przeszkodą? Znowu: przeszkodą jest strach. Ludzie często mówią, że nic nie można zrobić i to jest problem. 195 01:01:48,000 --> 01:01:52,800 To strach czy ludzie po prostu nie chcą o tym wiedzieć? 196 01:01:53,000 --> 01:02:16,800 A dlaczego ludzie nie chcą wiedzieć? Bo się boją, konsekwencji, konieczności działania, poświęcenia czegoś. To więzienie strachu. Nie podoba mi się to, co tamten mnich powiedział o końcu świata za sto lat, 197 01:02:17,000 --> 01:02:24,800 bo jeśli to prawda, to zapobieganie temu to strata czasu: „wszyscy i tak umrzemy, więc bawmy się zanim przyjdzie koniec świata!” 198 01:02:25,000 --> 01:02:49,800 Ale on mówi, żeby zrobić coś przeciwnego: wywołać rewolucję i zmienić stan rzeczy w szybkim tempie, wprowadzając radykalne zmiany w naszym życiu teraz. Zamiast ignorować problem, co robi teraz większość ludzi. 199 01:02:50,000 --> 01:03:10,800 Zgadzam się w zupełności. Jeśli patrzymy w przyszłość, to przynajmniej patrzmy z pozytywnej perspektywy, czyli patrzmy na to, co i jak możemy zrobić. Kilka lat temu brałem udział w bardzo dobrym seminarium; 200 01:03:11,000 --> 01:03:26,800 było tam również wielu polityków. Jednym z punktów programu był panel, który pokazywał, że nadal możemy mieć nadzieję, szczególnie w kwestii globalnego ocieplenia. 201 01:03:27,000 --> 01:03:45,800 Występowali tam naprawdę poważni eksperci, którzy powiedzieli: „wyobraźmy sobie taki scenariusz: góra lodowa oderwana od Grenlandii wywołuje tsunami, które kompletnie zrównuje z ziemią port w Nowym Jorku 202 01:03:46,000 --> 01:04:05,800 a to się może stać w każdej chwili – przez co świat zaczyna rozumieć, że zmiany klimatu to poważny problem i w ciągu roku emisja dwutlenku węgla zostaje zredukowana do zera. Zastanówmy się jak to osiągnięto: 203 01:04:06,000 --> 01:04:20,800 jak ograniczono zanieczyszczenie do zera, w ciągu dwunastu miesięcy? I ci wszyscy eksperci, idąc wstecz i zastanawiając się, jak dokonano tych zmian, wymyślili fantastyczne rozwiązania. 204 01:04:21,000 --> 01:04:39,800 Strach działa tak, że jeśli patrzymy w przyszłość z lękiem, to widzimy ją w tak negatywnych barwach, że nadzieja znika. Masz raka, faza terminalna, na pewno umrzesz. Przestań tak myśleć. Rok później nadal żyjesz. Co się stało? 205 01:04:40,000 --> 01:04:50,800 W jaki sposób dotarłeś do tego momentu w przyszłości? Nie zaczynaj pracy z przyszłością z teraźniejszości; zacznij od momentu, w którym chcesz się znaleźć i idź wstecz: jak tam dotarłeś? 206 01:04:51,000 --> 01:05:06,800 To właśnie te wspaniałe, alternatywne sposoby patrzenia na przyszłość przynoszą rozwiązania. Nie możemy się jej bać; nie możemy w ten sposób myśleć. 207 01:05:07,000 --> 01:05:17,800 Nie mówię, że mamy się bać przyszłości, ale żebyśmy potraktowali problem poważnie. Na razie nikt tego nie robi. 208 01:05:18,000 --> 01:05:22,800 O tym właśnie mówię. Dlaczego nikt tego nie robi? 209 01:05:23,000 --> 01:05:39,800 Bo społeczeństwo jest apatyczne i ludzi bardziej interesuje krótkotrwała korzyść dla przemysłu niż długotrwałe konsekwencje dla ludzi. 210 01:05:40,000 --> 01:06:01,800 Tak, jesteśmy uwięzieni przez myślenie w ten sposób. I to też są więzienia strachu: strachu przed utratą tego, co mamy, albo naszego stylu życia. To nas powstrzymuje przed choćby spróbowaniem ucieczki. 211 01:06:02,000 --> 01:06:12,800 Potrzebna jest rewolucja, żeby powstrzymać ludzi o krótkowzrocznym podejściu przed zdominowaniem kierunku, w którym zmierza społeczeństwo. 212 01:06:13,000 --> 01:06:25,800 Dokładnie. Myślę, że to powinna być rewolucja w sposobie myślenia i podejściu do świata, i to właśnie próbuję robić: próbuję skłonić ludzi do spojrzenia na rzeczy inaczej. 213 01:06:26,000 --> 01:06:31,800 Trzeba coś zrobić, żeby ludzie podeszli do tego problemu poważniej. 214 01:06:32,000 --> 01:06:37,800 Tak. Trzeba im powiedzieć, żeby zaczęli odwiedzać stronę Towarzystwa Buddyjskiej Australii Zachodniej. 215 01:06:38,000 --> 01:06:40,800 Praktyczna rada. 216 01:06:41,000 --> 01:06:54,800 Chyba Ajahn Sujato już wcześniej powiedział, że przede wszystkim potrzebna jest zmiana nastawienia. Dlaczego mamy rząd, który nie wierzy w zmiany klimatu? Bo ludzie go wybrali. Dlaczego go wybrali? 217 01:06:55,000 --> 01:07:12,800 Bo mają poglądy, które trzeba zmienić. Na przykład pogląd, że bogactwo jest drogą do szczęścia. Zamiast radości, bycia z rodziną, prostego życia. To są rzeczy, których jestem przykładem. 218 01:07:13,000 --> 01:07:21,800 W podróż zabieram tylko małą torbę, mam jeden zestaw szat. To są rzeczy, których możemy nauczyć ludzi przez dawanie przykładu. 219 01:07:22,000 --> 01:07:24,800 Ale do klasztoru Bodhinyana jest długa kolejka. 220 01:07:25,000 --> 01:07:43,800 Tak, ale przynajmniej możemy przekazywać to wszystko tutaj, dawać inspirację i zachęcać, a w końcu ludzie zobaczą, że nie potrzebują dużo do szczęścia, i że ludzie są ważniejsi niż rzeczy. Te nauki po trochu przenikają do społeczeństwa. 221 01:07:44,000 --> 01:08:05,800 Albo mniejsze domy, co oznacza mniej cegieł, betonu, żelaza. Mniej pieniędzy. Możemy tyle zrobić, ale ludzie boją się zmienić swoje podejście do gospodarki. W Bhutanie jest wysoki poziom zadowolenia z życia, ale spada. 222 01:08:06,000 --> 01:08:31,800 Często spotykam różne grube ryby i ostatnio królowa matka Bhutanu powiedziała, żebym się modlił, bo ten kraj za bardzo się rozwija. Za dużo betonu zamiast starych budynków z drewna. Nawet w Bhutanie znika szczęście. Możemy w tym znaleźć inspirację. 223 01:08:32,000 --> 01:08:37,000 Powinniśmy wszyscy zacząć walczyć o ochronę środowiska. 224 01:08:38,000 --> 01:09:00,800 Ochrona środowiska to skutek, a nie przyczyna. Przyczyną jest zmiana mentalności. Zmiana priorytetów. Ludzie, zamiast rzeczy. Szczęście, zamiast pieniędzy. Wystarczy tylko trochę pieniędzy. Uproszczenie stylu życia, zamiast bardziej go komplikować. 225 01:09:01,000 --> 01:09:17,800 Dziękuję za rozmowę; moglibyśmy jeszcze długo o tym dyskutować, ale chyba na dziś wystarczy. Dziękuję wszystkim za uwagę. Przekroczyliśmy czas, więc musimy kończyć; jeśli ktoś ma jeszcze jakieś pytania, proszę podejść po spotkaniu. Życzę wam miłego wieczoru i do zobaczenia w przyszły piątek. 226 01:09:18,000 --> 01:09:21,800 Tłumaczenie: KuHarmonii Napisy: Portal Sasana.pl