Potężne, indyjskie plemię z czasów Buddhy. Pochodzili z pewnością z kasty Khattiyów, jako że na tej podstawie domagali się części szczątków Buddhy. D.II.165; zgodnie z Mtu.I.283, etc. należeli do rodu (gotta) Vāsistha . Porównaj Mallowie, zwani Vāseṭṭha.

Ich stolicą było Vesāli. Tworzyli część konfederacji Vajjiów, przez co często nazywano ich Vajjinami. Ich siłą była jedność. Gdy jeden z Licchavī chorował, wszyscy pozostali odwiedzali go. Całe plemię brało udział w ceremoniach, odbywających się w domach Licchavī. Jednoczyli się także by uczcić wszelkie wytworne osobistości, goszczące w ich mieście (DA.II.519). Byli pięknymi ludźmi i nosili olśniewająco ubarwioną odzież, jeżdżąc pomalowanymi na jasne kolory powozami (D.II.96; A.III.219: porównaj Mtu.I.259). Buddha porównał ich raz do bóstw z Tāvatiṃsa (D.II.96; również DhA.III.280).

Choć mogłoby to wskazywać na ich zamożność i bogactwo, nie żyli w luksusach i próżności. Przeciwnie, mówi się o nich jako o tych (S.II.267f), którzy spali na siennikach i byli gorliwi, pracowici i zapaleni w swej posłudze (jako odważni łucznicy, jak mówi komentarz). Praktykowali także siedem warunków wiodących do dobrobytu (aparihānīyadhammā), których, jak twierdził Buddha, sam ich nauczył w Sārandada cetiyi:

(1) Organizowali częste spotkania publiczne swego plemienia, w którym uczestniczyli wszyscy;

(2) spotykali się, aby podejmować decyzje i wspólnie wypełniać swoje zobowiązania;

(3) podtrzymywali tradycję i pozostawali wierni swoim przysięgom;

(4) szanowali swoich starszych i pomagali im;

(5) nie wolno było brać siłą lub uprowadzać żadnej kobiety, ani dziewczyny;

(6) utrzymywali i darzyli należnym szacunkiem miejsca kultu;

(7) wspierali i ochraniali wyzwolonych (arahantów) jacy byli wśród nich (D.II.73f.; A.IV.15f).

Młodzi ludzie z tego plemienia wyraźnie lubili łucznictwo, jako że istnieje wzmianka (A.III.76), mówiąca o tym, że wielu z nich włóczyło się po lesie Mahāvana z łukami i strzałami, zestawem cięciw i w otoczeniu psów gończych. Byli oni ludźmi walecznymi, lubiącymi „sport”, ale możemy przeczytać, jak jeden ze Starszyzny mnichów, Mahānāma, narzeka na nich w rozmowie z Buddhą (A.III.76, Lalitavistara jest jeszcze bardziej potępiająca): „Młodzi Licchavī to porywczy, ordynarni i chciwi chłopcy. Kradną i zjadają prezenty wysyłane przez członków swego plemienia: trzcinę cukrową, jujubę, słodkie ciastka, kandyzowane owoce, itp. Klepią po plecach kobiety i dziewczyny ze swego plemienia.” Naruszenie czystości (dziewictwa) było uważane u Licchavī za poważne przestępstwo. Rada mogła nawet w takim przypadku wyrazić zgodę na prośbę męża, jeśli ten żądał zabicia swej niewiernej żony (Vin.IV.225).

Według ksiąg buddyjskich, Licchavī byli gorącymi zwolennikami Buddhy i darzyli go wielkim szacunkiem. Pewnego razu pięciuset Licchavī dało Piṅgiyāniemu szaty, ponieważ ten wyrecytował strofę ku chwale Buddhy (A.III.239). Nawet beztroscy chłopcy, wspomniani wcześniej jako ci, którzy wędrowali z psami, łukami i strzałami, odkładali swą broń, gdy zobaczyli siedzącego pod drzewem Buddhę i przystawali wokół niego ze złączonymi dłońmi w geście szacunku, chcąc usłyszeć Jego nauki (A.III.76). W samym Vesālī znajdowało się mnóstwo świątyń, niektóre z nich wspomniane są z nazwy: Cāpāla, Sattambaka, Bahuputta, Gotama, Sārandada i Udena. Buddhaghosa mówi (np. UdA.322f), że te świątynie były pierwotnie cetiyami poświęconymi Yakkhom, gdzie czczono wielu Yakkhów, ale później przemieniono je na klasztory dla Buddhy i Jego mnichów. Jednakże z samych ksiąg buddyjskich jasno wynika (np. z historii o generale Sīha), że Vesālī było także twierdzą Dżinistów. Buddha odwiedził Vesālī przynajmniej trzy razy. Często wspomina się o jego pobycie w Kūṭāgārasālā (por.) w Mahāvanie. Pierwsza wizyta miała na celu uwolnienie miasta od trzech klęsk, wynikających z głodu, chorób i działalności istot pozaludzkich. Prawdopodobnie właśnie dzięki temu działaniu Buddha zasłużył sobie na wdzięczność Licchavī. Wielu z nich przychodziło do lasu, chcąc odwiedzić Buddhę i złożyć mu pokłon, czym czasami (np. A.V.133f) zakłócali spokój owego miejsca i zmuszali mieszkających tam mnichów do szukania ciszy w pobliskiej Gosiṅgasālavanie. Pewnego razu pięciuset Licchavī zaprosiło Buddhę do dyskusji na temat pięciu rodzajów bogactw, którą poprowadzili w Sārandada-cetiyi. Buddha udał się tam i podzielił się z nimi swą opinią (A.III.167f).

Nie wszyscy Licchavī byli zwolennikami Buddhy. Gdy jeden z Nigaṇṭhów - Saccaka odwiedził Buddhę w Mahāvanie, towarzyszyło mu pięciuset Licchavī, z których nie wszyscy pozdrowili Buddhę jako swego nauczyciela, natomiast okazali mu jedynie taki szacunek, jaki należał się czcigodnemu nieznajomemu (M.I.229; MA.I.454 podaje ich powody). Kilku wybitnych Licchavī zostało wymienionych z imienia, jako tych, którzy odwiedzili i skonsultowali się z Buddhą. Pośród nich byli Mahānāma, Sīha, Bhaddiya, Sāḷha, Abhaya, Paṇḍitakumāra, Nandaka, Mahāli i Ugga. Inna ich grupa, zarówno mężczyzn jak i kobiet, przyłączyła się do mnichów – np. słynna kurtyzana Ambapālī, Jentī, Sīhā i Vāseṭṭhī, a spośród mnichów Añjanavaniya, Vajjiputta i Sambhūta.

Licchavī byli wysoce podziwiani za swój system rządów. Była to republika (gaṇa, saṅgha), której wszyscy rządzący członkowie nazywani byli rājāmi. Wg Mtu.I.271 w Vesālī było 68 000 rājā. Opowieści z Jātaki (I.504; III.1) mówią o 7707; DhA.III.436.

Urządzali częste i obejmujące pełen zakres tematów rady, na których szczegółowo omawiano problemy dotykające zarówno całą republikę, jak i pojedynczych jej członków. Gdy słychać było bębny rady, wszyscy zostawiali swoje obowiązki i natychmiast gromadzili się w Santhāgārasālā (DA.II.517f). Czasami, jak wynika z historii przemiany religijnej Sīha, na spotkaniach poruszano także kwestie religijne. Przyjęte zasady postępowania w sposób oczywisty przypominały te, których przestrzegano w mnisim klasztorze upasampāda. Zob. D.II.76f., gdzie Buddha nakazuje mnichom, by stosowali się do takich samych zwyczajów, jakie praktykowali Licchavī. Te zaś podane są w Vin.I.56 (VT.I.169f.).

Poza rājāmi było tam również wielu uparājān (namiestników), senāpatich (generałów) i bhandāgārikan (sklepikarzy) (J.III.1). Istniała tam złożona procedura sądowa, na podstawie której każda osoba oskarżona o przestępstwo, przekazywana była kolejno do Vinicchayamahāmattan (śledczych), Vohārikan (biegłych w prawie), Suttadharan (biegłych w tradycji), Atthakulakan (prawdopodobnie rada sędziowska), Senāpatich, Uparājān i ostatecznie do Rājān, którzy nakładali odpowiednią karę, zgodnie z pavenipotthaką (księgą tradycji) (DA.II.519).

Jeśli chodzi o polityczne stosunki z sąsiadami, Licchavī wydawali się być na stopie przyjacielskiej z Bimbisārą, królem Magadhy, i z Pasenadim, królem Kosali (zob. np. M.II.101, gdzie mówi o tym Pasenadi). Ogólnie rzecz biorąc, przyjaźnili się również z Mallami, choć historia Bandhuli pokazuje, że pomiędzy tymi dwoma plemionami istniała pewna doza rywalizacji.

Po śmierci Bimbisāry, Ajātasattu w swoim pragnieniu rozszerzenia terytoriów Magadhy, postanowił zniszczyć państwo Licchavī. Prawdopodobnie częściowo wpłynął na niego strach przed przyrodnim bratem Abhayarājakumārą, który miał w sobie krew Licchavī. Buddhaghosa podaje inną historię. (DA.II.516f.; AA.II.703; było portem Pāṭaligāma? zob. UdA.408). Na Gangesie znajdował się port, ciągnący się przez jedną yojanę, z czego jedna połowa tego terytorium należała do Ajātasattu, a druga do Licchavī. Niedaleko znajdowała się góra, z której do rzeki wpadała duża ilość pachnącego surowca (gandhabhaṇḍa). Podczas gdy Ajātasattu przygotowywał się do przejęcia swojej części surowca, Licchavī udali się tam przed nim i zbierali wszystko. Zdarzało się to kilkakrotnie, więc Ajātasattu poprzysiągł zemstę. Chcąc dowiedzieć się co o jego szansach na powodzenie myśli Buddha, wysłał do niego swego ministra Vassakārę. Buddha przewidział (D.II.72ff ), że tak długo jak Licchavī pozostaną zjednoczeni, tak długo nie zwycięży ich żaden wróg. Ajātasattu postanowił wtedy zasiać pomiędzy nimi niezgodę. Udało mu się to z pomocą Vassakāry. Gdy Ajātasattu przybył do bram Vesālī, Licchavī przez swoje poróżnienie, nie byli w stanie mu się przeciwstawić, więc ten bez większego problemu przejął miasto (DA.II.524). Degeneracja pośród Licchavī mogła się pojawić już wcześniej, jako że znajdujemy wzmianki o tym, jak porzucają surowe zwyczaje i lubują się w miękkich poduszkach, długim spaniu i innych luksusach (S.II.268; zob. także DhA.III.280, gdzie kłócą się o kobietę; cp. Sp.I.284). Ich siła i bogactwo osłabiły się prawdopodobnie również z powodu plagi i głodu, siejącej spustoszenie w Vesālī.

Komentarze zawierają mityczne sprawozdanie o początkach Licchavī (MA.I.258; KhpA. itp.; aby zapoznać się z obszerniejszym sprawozdaniem na temat Licchavī, zob. Prawo, Klany Ksatriya w Buddyjskich Indiach, str. 1ff). Królowa miasta Benares urodziła niekształtny kawałek mięsa, a ponieważ chciała uniknąć hańby, jej damy dworu włożyły owy kawałek mięsa do zapieczętowanej szkatuły i wrzuciły do Gangesu. Bóstwo napisało na szkatule królewskie imię. Znalazł ją pewien asceta, który opiekował się embrionem, aż nie wyłoniło się z niego dwoje dzieci, chłopiec i dziewczynka. Asceta wykarmiał je mlekiem. Można było zobaczyć wszystko, co wpadało do ich brzuchów, jako że były one przezroczyste, przez co wyglądały, jakby nie miały skóry (nicchavi). Niektórzy mówili, że skóra jest tak cienka (līnachavī), że brzuch i wszystko co do niego wchodziło, wyglądało jak zszyte. Z tego powodu dzieci zostały nazwane Licchavī. W miarę jak rosły, były wychowywane przez mieszkańców wioski, żyjących w pobliżu pustelni. Inne dzieci nie lubiły ich, mówiąc, że należy ich unikać (vajjitabbā) z powodu ich kłótliwego usposobienia. Gdy osiągnęły wiek szesnastu lat, mieszkańcy wioski otrzymali na ich rzecz od króla ziemię, założyli miasto i dali im ślub. Ich państwo zostało nazwane Vajjī. Mieli szesnaście par bliźniąt, a ich miasto musiano znacznie powiększyć – stąd jego nazwa Visālā lub Vesālī.

Chcąc wykorzystać część lub całość tego dzieła, należy używać licencji GFDL:

Udziela się zgody na kopiowanie, dystrybucję lub/i modyfikację tego tekstu na warunkach licencji GNU Free Documentation License w wersji 1.3 lub nowszej, opublikowanej przez Free Software Foundation.

---

Można także użyć następującej licencji Creative Commons:
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0

POMÓŻ FUNDACJI "THERAVADA"
(KRS: 0000464215, NIP: 5223006901, Regon: 146715622)

KONTO BANKOWE: 89 2030 0045 1110 0000 0270 1020

Oryginał można znaleźć na tej stronie: http://www.palikanon.com/english/pali_names/dic_idx.html

Źródło: The Pali Text Society, London

Tłumaczenie: Har-Dao