Kankhā

Wątpienie, może być intelektualnym, krytycznym wątpieniem lub etycznym i psychologicznie szkodliwym wątpieniem. To drugie może być upartym negatywnym sceptycyzmem lub zmiennym niezdecydowaniem. Jedynie wątpienie, której stanowi przeszkodę (to samo co vicikicchā) powinno zostać odrzucone jako kammicznie szkodliwe ponieważ paraliżuje ono myślenie i blokuje w wewnętrznym rozwoju człowieka. Uzasadnione, krytyczne wątpienie w wątpliwych kwestiach nie jest więc odrzucane.

Szesnaście wątpliwości wymienionych w Suttach (np. M.2) jest następujących:

"Czy istniałem w przeszłości? Lub czy nie było mnie w przeszłości? Czym byłem w przeszłości? W jaki sposób istniałem w przeszłości? Z jakiego stanu w jaki przeszedłem w przeszłości?

Czy będę istniał w przyszłości? Lub czy mnie w przyszłości nie będzie? Czym będę w przyszłości? W jaki sposób będę istniał w przyszłości? Z jakiego stanu w jaki stan przejdę w przyszłości?

Czy istnieję? Lub czy nie istnieję? Czym jestem? W jaki sposób istnieję? Kiedy to istnienie powstało? Dokąd odejdę?"

POWRÓT