Istotne ogniwo - SASANA.PL

Czytelnia » Nauczyciele Theravādyjscy » Bodhi Bhikkhu » Istotne ogniwo

Tytuł: Istotne ogniwo

Wersja pdf:

Wersja epub:

W momencie gdy buddyzm zaczął się trwale zakorzeniać na Zachodzie, w jego tradycyjnych przyczółkach w Azji uwidoczniły się przemiany w odwrotnym kierunku; ku upadkowi i zanikowi. Obecnie w kilku buddyjskich państwach Azji mamy do czynienia z dyskryminacją buddyzmu, a kraje, które zachowały polityczną suwerenność, nie stawiają Dhammy w nadrzędnym miejscu w sercach swoich obywateli jak to było w przeszłości. Chociaż wierność i oddanie, a także poczucie buddyjskiej tożsamości nadal pozostają silne, w Azji rozwinęły się siły kulturowe i ideologiczne, które nieustannie kontestują zwierzchnictwo Dhammy, będącej kluczem wartościowania dla tych, którzy uznają ją jako schronienie.

Ze wszystkich zmian, które zachodzą w bieżących wzorcach myślenia, materialistyczny światopogląd wydaje się być najszkodliwszym dla Dhammy. Szkodliwość ta wynika głównie z usytuowania całej ludzkiej sprawczości w obrębie obecnego życia. Światopogląd ten nie musi być przyjęty intelektualnie, wraz z pełną świadomością swoich skutków, aby wywierać ogromny wpływ na nasze postawy i zachowania. W naszych umysłach często przejawia się ciekawa ambiwalencja; z jednej strony deklarujemy nasze zaufanie we wzniosłe zasady Dhammy, podczas gdy z drugiej strony myślimy i działamy tak, jakby obecne życie było jedyną okazją do osiągnięcia szczęścia i przyziemnych sukcesów, które miałyby być prawdziwą oznaką naszego spełnienia.

Szybkie rozprzestrzenianie się materialistycznego światopoglądu przynosi dalekosiężną sekularyzacje wartości, która przenika każdy aspekt naszego życia. Ta transformacja wartości daje pierwszeństwo celom i postawom zasadniczo odmiennym od tych, które są zalecane przez Dhammę. Rozsądna równowaga pomiędzy materialnymi i duchowymi dobrami została znacząco zachwiana. W rezultacie widzimy zmiany panujących ideałów: gdy zachłanność zastępuje zadowolenie z tego, co się posiada, gdy konkurencja zajmuje miejsce współpracy, gdy efektywność i skuteczność wysuwa się przed współczującą troskę, a egoistyczne folgowanie sobie wygrywa z powściągliwością i samo-opanowaniem.

Próba życia w dwóch wzajemnie sprzecznych systemach wartości jednocześnie - czyli świeckiego materializmu i etyki zakorzenionej w Dhammie - generuje wewnętrzny konflikt i napięcie, ogromnie wyniszczające w skutkach. Częstokroć napięcie to jest odczuwane zaledwie mgliście przez członków starszej generacji, którzy przyjęli nowe spojrzenie i wartości bez jasnego rozpoznania wyzwania, jakie niesie ono dla tradycyjnych buddyjskich celów. Sprzeczność ta staje się nieuświadomioną spuścizną następnej generacji, współczesnych młodych buddystów. Wewnętrzna niekompatybilność dwóch perspektyw jawi się jako swobodny wybór między dwiema alternatywnymi filozofiami życia, gdzie jedna proponuje hierarchię wartości osadzoną w sferze duchowości, powściągliwości i wyrzeczeń, druga zaś ustanawia folgowanie sobie i zaspokajanie osobistych pragnień jako najwyższe możliwe do osiągnięcia cele.

Ponieważ druga z perspektyw odwołuje się do silnych i głęboko zakorzenionych tendencji ludzkich, nie dziwi zatem, że tylu młodych odwróciło się w obecnych czasach od Dhammy, na rzecz pogoni za nowymi sposobami doznania szybkich przyjemności szeroko dostępnych w konsumpcyjnym społeczeństwie, lub wejścia na ścieżkę przemocy z powodu frustracji wypływającej z niewykorzystanych możliwości.

Skoro zatem młode pokolenie stanowi istotne ogniwo w kontynuacji buddyzmu, utrzymując połączenie między przeszłością a przyszłością, staje się kwestią najwyższej wagi aby buddyjska młodzież zachowała i ugruntowała swoją wierność wobec Dhammy. Dhamma nie powinna być dla nich jedynie symbolem kulturowej i etnicznej przynależności, nie powinna być punktem centralnym sentymentalnej obrzędowości, ale przede wszystkim drogą braną sobie do serca, czymś głęboko osobistym, co stosuje się w sytuacjach krytycznych wyborów pomiędzy celami doczesnymi i dalekosiężnymi duchowymi osiągnięciami. Problem jest taki, a mianowicie; jak zainspirować młodzież by spojrzała na Dhammę jako na swojego przewodnika, na niezawodne schronienie?

Należy podkreślić, że nasze współczesne dylematy wykraczają daleko poza upadek standardów moralnych, i dlatego też nie mogą być rozwiązane przez wygłaszanie świątobliwych kazań i moralizatorstwo. Jeżeli wśród dzisiejszej młodzieży powszechne jest zachowanie, które straciło kontakt z Dhammą, to stało się tak dlatego, że buddyjska wizja przestała być dla młodych istotna. Jest tak nie dlatego, że Dhamma straciła na aktualności, tylko dlatego, że przestała być prezentowana w sposób, który podkreśla jej ponadczasowość i ciągle współczesne znaczenie.

W związku z tym najpilniejszym zadaniem tych, którym zależy na przetrwaniu buddyzmu musi być próba zakomunikowania młodym podstawowego przekazu, w którego sercu znajduje się Dhamma, natomiast wszelkie doktryny i praktyki swoiste dla poszczególnych tradycji pełnią rolę wobec Dhammy drugorzędną. Nie chodzi tu o mistrzowskie opanowanie technicznych szczegółów Dhammy, ale o głębokie zrozumienie esencji Dhammy, a następnie dążenie do uczynienia z tego wglądu podstawy naszego życia. Zarówno poprzez nauczanie, jak i świadczenie własnym postępowaniem musimy pokazać, że prawdziwa wolność znajduje się nie w przyzwoleniu na brak opanowania, ale w opanowaniu własnych pragnień, że prawdziwe szczęście nie wynika z mnożenia dóbr, ale ze spokoju i zadowolenia z tego, co się posiada, że nasze relacje z innymi są najcenniejsze gdy opierają się na życzliwości i współczuciu, a nie na konflikcie i współzawodnictwie, oraz że prawdziwe bezpieczeństwo nie jest osiągane przez otaczanie się bogactwami i władzą, ale przez zwycięstwo nad swoim „ja”, pełnym ambicji i zarozumialstwa.

Artykuły o podobnej tematyce:

Thanissaro Bhikkhu Budda uromantyczniony
Thanissaro Bhikkhu Papañca i ścieżka ku kresowi cierpienia
Ajaan Chah Dharma podąża na Zachód
Stephen Batchelor Buddyzm i Postmodernizm

Sprawdź też TERMINOLOGIĘ

Poleć nas i podziel się tym artykułem z innymi:

Chcąc wykorzystać część lub całość tego dzieła, należy używać licencji GFDL:

Udziela się zgody na kopiowanie, dystrybucję lub/i modyfikację tego tekstu na warunkach licencji GNU Free Documentation License w wersji 1.3 lub nowszej, opublikowanej przez Free Software Foundation.