Grupa Świadomości
(vi ~ n ~ naa.na - khandha)
S. XXII. 56
Czym jest świadomość? Istnieje sześć klas świadomości: świadomość form, dźwięków, zapachów, smaków, cielesnych wrażeń i przedmiotów umysłu (lit.: świadomość widzenia, świadomość słyszenia, etc.).1
Zależne Pochodzenie [powstawanie] Świadomości
M. 28
Gdy czyjeś oko jest dziewicze [nienaruszone] a zewnętrzne formy nie wpadają w pole widzenia i żadne odpowiednie połączenie (oka i form) nie ma miejsca to w tym przypadku nie następuje żadna formacja [uformowanie] odpowiedniego aspektu świadomości. Albo też - może być i tak - że chociaż czyjeś oko jest dziewicze i zewnętrzne formy wpadają w pole widzenia, a żadne odpowiednie połączenie nie ma miejsca to nie następuje żadna formacja odpowiedniego aspektu świadomości. Jeżeli, jednakże, czyjeś oko jest nietknięte i zewnętrzne formy wpadają w pole widzenia a odpowiednie połączenie ma miejsce, to w tym przypadku powstaje odpowiedni aspekt świadomości.
M. 38
W związku z powyższym mówię: powstawanie świadomości jest zależne od w/w warunków; i bez tych warunków, żadna świadomość nie powstaje. Ogólnie [mówiąc] jakiekolwiek warunki powstawania świadomości są [współ]zależne i podług tego są nazywane.
Świadomość, której powstawanie zależy od oka i form, jest nazwana
"świadomością oka [widzenia]" (cakkhu - vi ~ n ~ naa.na).
Świadomość, której powstawanie zależy od ucha i dźwięków, jest nazwana
"świadomością ucha [słyszenia] " (sota - vi ~ n ~ naa.na).
Świadomość, której powstawanie zależy od węchowego organu [niekoniecznie nosa, jak w wypadku węża i in.] i zapachów, jest nazwana "świadomością nosa [węchu]" (ghaana - vi ~ n ~ naa.na).
Świadomość, której powstawanie zależy od języka i smaków, jest nazwana
"świadomością języka [smaku] (jivhaa - vi ~ n ~ naa.na).
Świadomość, której powstawanie zależy od ciała i cielesnych kontaktów jest nazwana " świadomością ciała [cielesną]" (kaaya - vi ~ n ~ naa.na). Świadomość, której powstawanie zależy od umysłu i przedmiotów umysłu, jest nazwana "świadomością umysłu [umysłową]" (mano - vi ~ n ~ naa.na).
M. 28
Jakakolwiek zaistniała, w związku z powyższym, " cielesność" (ruupa) należy do Grupy Cielesności. Jakiekolwiek zaistniałe " uczucie" (vedanaa) należy do Grupy Uczucia. Jakiekolwiek zaistniałe "wrażenie" (sa ~ n ~ naa) należy do Grupy Percepcji. Jakakolwiek zaistniała "umysłowa formacja" (sankhaara) należy do Grupy Umysłowych Formacji. Jakakolwiek istniejąca świadomość (vi ~ n ~ naa.na) należy do Grupy Świadomości.2
Zależność Świadomości Od Czterech Innych Khandha
S. XXII. 53
Nie jest możliwe, by ktokolwiek mógł wyjaśnić śmierć pojedynczego istnienia i wejście w nowe istnienie, albo wzrost, powiększanie się i rozwój świadomości, niezależnie od cielesności, uczucia, percepcji i formacji umysłu.