DOBRY I ZŁY

(GOOD AND BAD )
Dobry lub właściwy (kusala) to cecha oznaczająca bycie pomocnym etycznie, kompetentnym i prowadzącym do oświecenia, podczas gdy zły lub niewłaściwy (akusala) jest tego przeciwieństwem. Buddyzm używa trzech zasad, aby określić wartość etyczną jakiegokolwiek zachowania.
1) Zasada instrumentalna to idea polegająca na tym, że coś jest dobre, jeśli towarzyszy osiąganiu określonego celu, a jest złe, jeśli tego nie robi. Celem w buddyzmie jest oświecenie lub Nibbana, więc można powiedzieć, że dobre jest wszystko, co do tego prowadzi.
2) Zasada konsekwentna to idea polegająca na tym, że możemy określić wartość działania za pomocą konsekwencji, jakie po nim następują. Np. kradzież prowadzi do dyskomfortu, gniewu i wzmożonej podejrzliwości ofiary. Wzmacnia to brak umiarkowania w złodzieju (jeśli nie zostanie złapany) lub może skończyć się karą (jeśli zostanie złapany). To wszystko jest negatywne, dlatego też kradzież jest niewłaściwa.
3) Zasada uniwersalizacji to idea, polegająca na tym, że możemy określić wartość czegoś, na podstawie tego, że wiemy jak się wobec tego czujemy, a potem możemy odnieść to do innych. Chciałbym, żeby ktoś mi pomógł, gdy mam kłopoty, więc mogę wywnioskować, że inni czują tak samo i dlatego gdy widzę kogoś, kto ma kłopoty, staram się mu pomóc. W chrześcijaństwie pojęcie to jest nazywane Złotą Zasadą. Żadna z tych zasad nie jest sama w sobie wystarczająca, aby określić co jest dobre, a co złe, ale wzięte razem, tworzą rzetelną wskazówkę, prowadzącą do etycznego zachowania.

DŻINIZM

(JAINISM)
Dżinizm to religia założona kilka dziesięcioleci przed oświeceniem Buddhy przez mędrca zwanego Mahāvīra, „Wielkim Bohaterem”, przez samych dżinistów i Nigaṇṭha Nātaputta, przez buddystów (D.I,57). Mahāvīra i Buddha nigdy nie spotkali się osobiście, jednak uczniowie jednego często rozmawiali i debatowali z drugim nauczycielem i odwrotnie. Dżinizm i buddyzm mają wiele wspólnego i wyraźnie widać, że ta łagodna, ascetyczna wiara w jakimś stopniu wpłynęła na Buddhę. Jednakże Mahāvīra nauczał, że jakiekolwiek działanie, zamierzone lub nie, tworzy kammę, podczas gdy Buddha nauczał, że jedynie zamierzone działania mają kammiczny efekt. Z tych różnic pomiędzy owymi religiami, zaczęły powstawać kolejne różnice. Buddha był również krytyczny co do samoumartwiania się, zachwalanego przez dżinijskich ascetów. Pomimo nieporozumień z buddyzmem na polu tych i innych filozoficznych kwestii, dżinizm tak samo jak buddyzm zawsze był wiarą tolerancyjną. Sławna dżinijska praca Nāladiyā głosi: „Krowy mają różne kształty i kolory, ale mleko jakie dają, jest zawsze białe. Odłamy religijne są mnogie i różnorodne, ale wszystkie uczą cnotliwego życia”. Przez kilka wieków obie religie rywalizowały ze sobą walcząc o przewagę, ale ostatecznie wygrał buddyzm, a Dżinizm już na zawsze pozostał religią mało znaczącą. Dzisiaj w Indiach żyje ok. trzech milionów dżinistów, głównie w zachodnim stanie Gujarat. Istnieją także małe, choć aktywne społeczności Dżinistów w Wielkiej Brytanii.
The Jains, Paul Dundas, 2002 (Dżiniści, Paul Dundas, 2002)

DZIAŁANIE, WŁAŚCIWE

(ACTION, RIGHT)
Właściwe Działanie (sammā kammanta) jest czwartym krokiem na Ośmiorakiej Szlachetnej Ścieżce Buddhy. Działanie jest czynnością lub zadaniem wykonywanym za pośrednictwem ciała. Definiując Właściwe Działanie przez negację, Buddha określił je jako powstrzymanie się od zabijania, kradzieży oraz nieodpowiednich zachowań seksualnych (M.III,251). Zdefiniowane bezpośrednio, Właściwe Działanie oznacza każde działanie motywowane życzliwością, hojnością, chęcią niesienia pomocy innym lub chęcią chronienia życia.