Chanda

Zamiar, pragnienie, wola.

1. W etycznie neutralnym znaczeniu termin odnosi się do Zamiaru i jest jednym z głównych Czynników Mentalnych (cetasika, porównaj Tabela II) nauczanych w Abhidhammie. Jego moralna jakość jest określona poprzez charakter związanej z nim Woli (cetanā). Komentarz wyjaśnia go jako Wola Działania (kattu-kamyatā-chanda). Przy nasileniu pełni rolę warunku dominacji (patrz paccaya 3).

2. Jako zła cecha termin ma znaczenie Pragnienia i jest często związany w pary z terminami określającymi zmysłowość, chciwość itp., na przykład: kāma-cchanda, czyli Zmysłowe Pragnienie - jedna z pięciu Przeszkód (nīvaran.a) lub też chanda-rāga, czyli pełne Pożądania Pragnienie (patrz kāma). Stanowi jedną z czterech Błędnych Ścieżek (patrz agati).

3. Jako dobra cecha jest to Prawa Wola lub zapał (dhamma-chanda) i pojawia się na przykład w formule czterech Właściwych Wysiłków (padhāna): "Mnich wzbudza swoją wolę (chandam. janeti)…." Nasilona stanowi jedną z czterech Dróg do Mocy (iddhi-pāda).

POWRÓT